Vatan Gazetesi (Ahmet Emin Yalman) Tarihçesi, Yayın politikası, Yazarları, Hakkında Bilgi

VATAN 26 mart 1923’te Ahmet Emin Yalman tarafından İstanbulda yayımlanmağa başlayan günlük gazete. Vatan gazetesi yayımlanmağa başladığı zaman Türkiye’de yeni bir rejim oluşuyordu ve Vatan bu rejimin ateşli bir savunucusu olarak yayın hayatına girdi. Yalman sürgün gittiği Malta’dan yeni dönmüş ve Vakit gazetesindeki payını ortağı Asım Us’a satarak Vatan’ı kurmuştu.

Gazete, yayınma ara vermek zorunda kalacağı 1925 yılına kadar Batı taraflısı, Lozan başarısı için ek yayımlayacak kadar bunun övücüsü idi. Ancak çok geçmeden Vatan’da, tek parti düzeninden yakman, Türkiye’nin diktatörlüğe doğru kaydığını ima eden yazılar çıkmağa başladı. Yeni harflerin kullanılmasında gösterdiği heyecan ve işsizlere yardım amacıyla özel bir büro kurarak, içki yasağı kampanyası açarak sosyal sorunlara eğilişi gerçi gazeteye hükümet çevrelerinde de ilgi sağlamıştı ama, bir süre sonra gazetenin sütunlarında yer alan siyasî görüşler aynı çevrelerde huzursuzluk yarattı. Bunun doğal sonucu olarak 1925 yılında Yalman İstiklâl Mahkemesi’ne verilmiş, gazete de kapatılmıştı.

Vatan ikinci kez yayın hayatına 1940’ta girdi. Kadrosuna Kâzım Taşkent, Enver Adakan, Ragıp Devres gibi ünlü kişileri almıştı. Yalman ise, Fransa ve Amerika’ya yaptığı geziler sonucu savaşın gidişini gözlemlerine dayanarak anlatıyor, ayrıca nasyonal sosyalizme cephe alışı ve liberal demokrasiyi savunuşuyle diskati çekiyordu. Bu arada Varlık vergisine karşı çıkarak okur kitlesini genişletmiş, sonraki yıllarda da köy enstitülerinin kapanmasına karşı tutumuyle okurlarının sosyal ve siyasal grubunda önemli bir değişiklik yapmıştı. Gazetenin yazarları arasında yer alan Mümtaz Faik Fenik, Adviye Fenik, Sinan Korle, Melih Yener, İhsan Ada, Sadun Tanju, Emil Galip Sandalcı, Selâmi Akpmar, Sabahattin Sönmez, Tunç Yalman, Naim Tirali, çok partili dönemde de aynı kadro içinde yerlerini koruyacaklardı.

Çok partili döneme geçildiğinde 100 000’-lik tirajıyle demokrasinin etkili bir savunucusu olarak yayınını sürdüren Vatan, 1950’den sonra uzun süre âdeta D.P.’nin koruyucusu rolünü benimseyince tiraj kaybetmeğe başladı. Bunun üzerine 1955’-ten sonraki dönemde gazete D.P. iktidarını eleştiren yayın organlan arasında yer aldı. Ne var ki bu yeni strateji gazeteye tiraj kazandırırken, Ahmet Emin Yalvermek zorunda bırakmıştı.

Vatan gazetesinin yayın hayatındaki i-kinci önemli değişiklik, 1961’de Yalman’ın
ortaklanyle anlaşamayarak gazeteden ayrılması oldu. 1961-1962 yıllarında Yalman’a katılan yeni ortaklar tarafından Hür Vatan adiyle çıkarılan gazete artık eski itibarını kaybetmişti. Bunun üzerine, 1962’den sonra gene Vatan adiyle Naim Tirali tarafından Ankara’da akşam gazetesi olarak çıkarılmağa başladı.