Teo Grünberg Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

GRÜNBERG, Teo (1927)

Türk, felsefeci. Felsefe sorunlarını çözmede sembolik mantıktan yararlanmanın önemini vurgulamıştır.

28    Haziran 1927’de İstanbul’da doğdu. 1950’de İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’ni kimya mühendisi olarak bitirdi. Bir süre sonra felsefe ile ilgilenmeye başladı. 1962’de aynı üniversitenin Edebiyat Fakültesi Sistematik Felsefe Kürsüsü’nde uzman olarak göreve başladı. 1964’te felsefe alanında doktor sanını kazandı. 1966’da girdiği Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde 1970’te doçent, 1979’da profesör oldu. Grün-berg’in düşüncesini etkileyen felsefe akımları Mantıksal Deneycilik ve çağdaş Anglo-Sakson analitik yaklaşımdır. Görüşleri özellikle Russell, Carnap, Quine, Popper, Hintikka ve Kripke gibi filozofların izlerini taşır.

Grünberg’in felsefe etkinliği mantıksal çözümleme ve mantıksal yeniden kurmaya dayalı analitik bir tutum olarak değerlendirilebilir. Ona göre, felsefenin konusu tüm insan etkinliklerini kapsar. Kuramsal felsefe, yani bilgi ve varlık felsefeleri bilim felsefesi ile özdeş sayılmalıdır. Bunun nedeni, varlığın bilgisinin bir bilimsel bilgi niteliği taşımasıdır. Öte yandan, günlük yaşamı ilgilendiren bilgiler de daha yetkin bir nitelik kazandırıldıklarmda, olanaklı bir bilimin bilgisi düzeyine erişebilirler. Ayrıca bilimin genel ve kuramsal önermelerinin günlük dilin tekil gözlem önermelerine indirgenmesi söz konusu olamaz. Tersine, gözlem önermeleri kuram yüklüdür. Bir başka deyişle, bunların kimi bilimsel ve metafizik öndayanakları vardır. İşte bu nedenle, bilimsel bilgiler günlük yaşam bilgilerine geri götürülemez.

Felsefenin amacı, konu edinilen etkinliği temellendirecek öndayanakları gün ışığına çıkarmak ve kavram çerçevesini olabildiğince açık seçik belirtmek olmalıdır. Ondayanaklar ve kavram çerçeveleri genellikle belirsiz ve kaypak olduğundan onları ortaya koymak, yeniden yaratmak gibidir. Üstelik, aynı etkinlik birden çok sayıda ve birbiriyle bağdaşmayan kavram çerçeveleriyle de temellendirilebilir. Dolayısıyla, felsefe sorunlarının tek doğru çözümü yoktur. Ancak, yaratılan kavram çerçevesi, tıpkı bir bilimsel kuram gibi, nesnel olarak sınanabilir. Çerçeve kendi konusunu gerçekten temellendirdiği, yani aydınlattığı ve açıkladığı ölçüde başarılı olur. Böylece ortaya çıkan felsefe ile bilim arasında öz açısından bir ayrım olmadığı gibi her ikisinin de amacı nesnel olarak smanabilen açıklayıcı kuramlar yaratmaktır.

Grünberg’e göre, felsefenin yöntemi, önce günlük dil çözümlemesi, sonra da sembolik dil aracıyla biçimselleştirmedir. Bu da bilimsel etkinlikle koşutluk gösterir. Belirli bir dille açıklanan bilimsel kuramların kavram çerçevelerini açık seçik olarak yeniden kurmak için daha üst düzeyde bir dil ve teknik kullanmak zorunludur. Bu ise, en güçlü evrensel dil olan küme kuramının yardımıyla, konuya özgü bir mantık dizgesi yaratmakla olanaklıdır.

•    YAPITLAR (başlıca): Sembolik Mantık I. Önermeler Mantığı, 1968; Symbolic Logic, 2 cilt, 1970, (“Sembolik Mantık”); Modern Mantık (H.Batuhan ile), 1970; Anlam Kavramı Üzerine Bir Deneme, 1971; Modem Mantık Lise Ders Kitabı (H.Batuhan ile),’ 1971; Epistemik Mantık Üzerine Bir Deneme, 1971; Modern Mantık ve Uygulamaları (A.Onart ve H.Batuhan ile), 1973; Mantık (N.Öner ve A.Onart ile), 1976; Mantık Terimleri Sözlüğü (A.Onart ile), 1980.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi