Siyami Ersek Kimdir, Hayatı, Hekimliği, Çalışmaları

Siyami Ersek. Türk hekim ve göğüs cerrahı. (1920’de Uşak’ta doğdu, 26 Ekim 1993’te İstanbul’da öldü.)  Türkiye’deki ilk göğüs cerrahisi merkezinin kurulşunda görev almış, açık kalp ameliyatlarının öncülüğünü yapmıştır.

İzmir’de başladığı ortaöğrenimini 1938’de İstanbul Erkek Lisesi’nde tamamlayıp, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne girdi. 1944’te mezun olunca aynı fakültenin cerrahi bölümünde asistanlığa, 1946’da da başasistanlığa getirildi. 1947’de genel cerrahi dalında uzmanlık sınavını vererek, 1948-1949 arası İngiltere’nin çeşitli kentlerinde cerrahi ve anestezi çalışmaları yaptı. 1951’de Heybeliada Sanatoryumu’nun cerrahi uzmanlığına, 1956’da Bursa Uludağ Sanatoryumu’nun başhekimliğine atandı.

1958’de Süreyyapaşa Hastanesi’nde çalışmaya başlayarak uzun süre bu üç görevi birlikte yürüten Ersek, 1961’de Haydarpaşa Göğüs Hastalıkları Hastanesi’ne bağlı İstanbul Göğüs Cerrahisi Merkezi’ni kurmakla görevlendirildi. 1962’de kuruluşu tamamlanan bu yeni hastanenin başhekimliğini ve cerrahi servisi şefliğini üstlendi, aynı yıl göğüs cerrahisi dalında uzmanlık sınavını verdi. 1972’de Yüksek Sağlık Şurası üyesi, 1973’te profesör olan Ersek, 1981’de Danışma Meclisi üyeliğine seçilince Göğüs Cerrahisi Merkezi’nden emekliye ayrıldı.

Göğüs cerrahisi alanındaki ilk uygulamalarında, akciğer tüberkülozu ve başka mikrobik hastalıkların tedavisi amacıyla birçok pnömektomi (bir akciğerin tümüyle çıkarılması) ve lobektomi (hastalıklı akciğer lobunun çıkarılması) ameliyatları yapan Ersek, ölüm yüzdesini önemli ölçüde düşürecek kadar başarılı sonuçlar almıştı. Gerek anestezi tekniklerinin gelişmesi, gerek hastanın kalbi ile akciğerlerini devre dışı bırakarak kan dolaşımını ve kirli kanın temizlenmesini vücut dışında sürdüren kalp-akciğer makinesinin yapılmasıyla açık kalp ameliyatlarının başarı şansı artınca, Ersek de 1960’tan sonra bu tür ameliyatlara yöneldi. Türkiye’de ilk açık kalp ameliyatı, 1963’te onun başkanlığındaki bir ekip tarafından İstanbul Göğüs Cerrahisi Merkezi’nde yapıldı. Aynı yıl ilk yapay kalp kapakçığı ameliyatı, ABD’deki ilk uygulamadan iki yıl sonra gene bu hastanede gerçekleştirildi. Bu dönemde, Türkiye’nin ilk yoğun bakım ve rehabilitasyon merkezi ile ilk kalpanjiyografisi (kalp damarlarına ışık geçirmez maddeler şırınga ederek kalbin X ışınlarıyla incelenmesi) birimini kuran Ersek’in yönetimindeki İstanbul Göğüs Cerrahi Merkezi, akciğer ve kalp hastalıklarının tedavisinde Türkiye’nin en ileri sağlık kurumlarından biri durumuna geldi.

1967’de Barnard’ın gerçekleştirdiği ilk kalp nakli ameliyatını incelemek üzere Güney Afrika’ya giden Ersek, Ankara Yüksek İhtisas Hastanesi’nde Bayazıt’ın yaptığı ilk kalp nakli ameliyatından sonra, Türkiye’de ikinci kez aynı ameliyatı uyguladı. Ancak, insanda red olayına yol açarak çoğu kez ölümle sonuçlanması, verici bulmaktaki güçlükler, yasal ve toplumsal sorunlar nedeniyle tüm dünyada uygulanması ertelenen kalp nakli denemelerini sürdürmedi. Türkiye’de sık rastlanan, doğuştan gelme kalp hastalıklarının ve romatizmal kalp hastalıklarına bağlı kapakçık bozukluklarının ameliyatla tedavisine ağırlık veren Ersek, kalbin besleyici damarlarındaki bozukluklara bağlı olarak ytereli kanı alamamasından kaynaklanan ve ölümle soonuçlanan istemik kalp hastalıklarının cerrahi tedavisini de öncülük etmiştir.