Richard Thurnwald Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi
THURNWALD, Richard (1869-1954)
Avusturyalı sosyolog ve antropolog. Toplumsal kurumlar üzerine çalışmalarıyla tanınmıştır.
18 Eylül 1869’da Viyana’da doğdu, 19 Ocak 1954’te Berlin’de öldü. Viyanalı bir sanayici ailenin oğluydu. 1894’te Viyana Üniversitesi Hukuk Bölümü’nü bitirdi. Hukuk çalışmalarının yanı sıra Türkçe, Arapça, Rusça ve Sırpça öğrendi. Psikolog K.Stumpf’ un ve hukukçu J.Kohler’in görüşlerinden etkilendi. 1901-1905 arasında Eski Mısır ve Asur dillerini inceledi. 1896-1947 arasında aralıklı olarak Bosna, Mikronezya ve Solomon Adaları, Yeni Gine, Tanganika ve Berlin’de alan araştırmaları yaptı. 1924’ten sonra Berlin Üniversitesi’nde antropoloji ve sosyoloji dersleri verdi. Bunun yanı sıra ABD’nin çeşitli üniversitelerinde konuk öğretim üyesi olarak bulundu. 1925’te Zeitschrift für Völkerpsychologie und Soziologie’yi (Halk Psikolojisi ve Sosyoloji Dergisi) kurdu ve yayın yönetmenliğini üstlendi.
Thurnwald kuram ağırlıklı Alman sosyal antropoloji akımının dışında kalmış, değişik toplumlardaki toplumsal kurumların karşılaştırmasına dayalı bir yaklaşım geliştirmiştir. Görüşleri, tarihselci yaklaşıma ve birey psikolojisine verdiği önemle B.Malinowski’nin İşlevselci Okulu’ndan ayrılmakla birlikte, genelinde bu okulun görüşlerine yakındır. Ona göre değişik toplumlara ait kurumlar arasındaki farklılıklar, kurumların işlevlerinin farklılığından kaynaklanırlar. Tarihsel gelişim düzenini saptamak, toplumsal yapıların işlevlerinin karşılaştırılmasıyla olanaklıdır. Thurnwald, M.Weber’in “ideal toplum tipleri”ni tümüyle soyut ve spekülatif olmakla eleştirerek, toplum tiplerini temsil eden, belirli toplumları saptamaya yönelik pratik çalışmalar yapmıştır. Tipik toplumun denge üzerine kurulu durağan bir yapı olduğunu savunmasına karşın, toplumsal değişimi de incelemiş ve bunun temel kaynağının bireylerin özel sorunlara buldukları çözümler olduğunu ileri sürmüştür.
Toplum tiplerinin ana belirleyicilerinden biri olarak teknoloji düzeyini ele alan Thurnwald, teknolojinin ve toplumsal yapının karşılıklı olarak birbirlerini belirlediğini, ancak aralarındaki bağıntının toplumsal gelişimi belirleyen öğelerden yalnızca biri olduğunu ileri sürmüştür. Bunun nedeninin aynı teknolojinin değişik toplumlarda farklı sonuçlar doğurması olduğunu belirtmiştir. Ona göre büyük ölçüde teknoloji tarafından belirlenen iktisadi sistem ise toplumsal örgütlenmede büyük etkiye sahiptir. Ancak iktisadi sistemin de toplumsal yapıdan etkilenmesi nedeniyle, toplumsal değişim iktisadi sistemden
çok, bireylerin iktisadi tutumlarındaki değişikliklerden kaynaklanır.
“Aşırı tabakalaşma” (superstratification) kavramını siyaset sosyolojisine katan Tlıurnwald, tabaka-laşmış bir topluma istila ya da göç yoluyla katılan yeni topluluğun, en düşük toplumsal statüye sahip olacağını ileri sürmüş; bu kavramın yardımıyla feodalizm, devlet, kent ve akrabalık ilişkileri gibi olguların ilk gelişimlerini incelemeye yönelmiştir.
• YAPITLAR (başlıca): Bânaro Society, 1916, (“Bânaro Toplumu”), Die menschliche Gesellscbaft in ihren ethno-soziologischen Grundlagen, 1931-1935, 5 cilt, (“Etnosos-yolojik Temellerinde insan Toplumu”); Economics in Primitive Communities, 1932, (“ilkel Toplumlarda Ekonomi”); Aufbau und Sinn der Volkenvissenschaft, 1948, (“Halk Bilgisinin Yapısı ve Anlamı”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi