Prag Dilbilim Okulu, Çevresi, Hakkında Ansiklopedik Bilgi

Ekim 1926’da Prag’da Vilhelm Mathesius’un önderliğinde bir araya gelen Bohumil Tmka, Joseph Vaşek, Bohuslas Havrenak gibi bilginler ve Roman Jakobson, Nikolay Trubetskoy, Sergei Karçevski, Alfred Bem gibi Rus göçmeni araştırmacılar dil incelemeleriyle uğraşan bir demek oluşturdular. Saussure’ün” doğrultusunu izleyen Cenevre Okulu’yla yakın ilişki içindeki Praglı dilbilimciler, 1929’da aynı kentte yapılan Slav Dilleri Kongresi’nde sesbilimin (fonoloji) doğmasına yol açacak dokuz tane tez yayımladılar. Bu dokuz tez, daha sonra ortaya çıkıp gelişecek olan Yapısalcılık’ın da (Strüktüralizm) temelini oluşturuyordu. Dilbilimin gelişimi açısından ilk üçü çok önem taşıyordu. Bunlardan birincisi, dili bir sistem olarak ele alan anlayışın ortaya çıkardığı yöntemsel sorunları inceliyor, İkincisi bir dil sistemi incelenirken gözönünde tutulması gereken ilke ve olguları belirliyordu. Üçüncü tezde ise dilin çeşitli işlevleri üzerinde duruluyordu.

Gerçekte bu çalışmalar, Nisan 1928’de La Haye’ de (Den Haag) yapılan Uluslararası I.Dilbilim-ciler Kurultayı’nda R.Jakobson, N.Trubetskoy ve S.Karçevski’nin sundukları bildiriden kaynaklanmaktadır. Özellikle Jakobson ve Trubetskoy’un Prag Dilbilim Okulu’na katkıları büyüktür. Ancak Prag Dilbilim Okulu’nun araştırma alanı sesbilimle sınırlı kalmamıştır. 1929 tezleri, edebiyat dilinin dilbilimsel yöntemlerle incelenmesini de öngörür.

Praglı araştırmacılar çalışmalarını 1929-1939 arasında düzenli olarak yayımlamışlardır. Bu yayımlar 1929 Slav Dilleri Kongresi’ndeki çalışmalardan, Jakobson, Tmka, E.Benv enişte, A.Martinet,  L.Bloomfield, L.Tesniere, L.Hjelmslev, Marcel Cohen, Alt Sommerfelt gibi çeşitli ülke dilbilimcilerinin araştırma, inceleme ve makalelerinden oluşmaktadır. Değişik çevrelerden gelen bu katkılar, Prag Dilbilim Okulu’nun uluslararası bir önem kazanmasına yol açmış ve çağdaş dilbilimin gelişmesinde, insan bilimlerinin öteki dallarında güvenilir çözümleme yöntemlerinin yaratılmasında büyük bir rol oynamıştır.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi