Muham­med Şakir Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

Muham­med Şâkir (1866-1939) Mısırlı âlim.

Şevval 1282’de (Mart 1866) Aşağı Mı­sır’da Circâ’da doğdu. Ticaretle uğraşan babası Seyyid Ahmed b. Abdülkadir, Hz. Hüseyin’in soyundandır. Muhammed Şâ-kir, Kur’ân-ı Kerîm’i ezberledikten sonra 1879’da Kahire’ye gitti ve Ezher’e kay­doldu. Burada Ahmed Ebû Hutve. Hasan et-Tavîl ve Muhammed el-Mağribî gibi ho­calardan ders aldı. Öğrenimini tamamla­yınca 1890’da Mısır müftüsü Mehdî el-Abbâsî tarafından dârüliftâ kâtipliğine getirildi. 1894’te Kalyûbiye Şeriat Mahkemesi’ne nâib tayin edildi. Ezher’de âlimiyye diplomasını aldıktan sonra Sudan’a kâdılkudât olarak gönderildi (1900). Sudan’­da şer’î mahkemeler yönetmeliğini, ayrı­ca çeşitli kanun ve lâyiha taslakları hazır­ladı, tedris ve irşadla meşgul oldu. Gözün­den rahatsızlanması üzerine tedavi için Mısır’a gitti ve Nisan 1904’te yeni kuru­lan Ma’hedü ulemâi’l-İskenderiyye’ye yö­netici tayin edildi. Burada müfredat prog­ramı ve eğitim şartlarının değiştirilmesi­ne yönelik başlattığı ıslah çalışmalarında Ezher ulemâsından Abdullah Dirâz, Abdülmecid eş-Şâzelî, Abdülhâdî Mahlûf ve İbrahim el-Cibâlî’nin yardımını gördü. 1909’da Ezher’e vekil tayin edildi. 1911′-de Ezher’in organizasyonunda önemli de­ğişiklikler yapan kanun yürürlüğe girdi. Bu değişiklikler arasında Ezher’deki eği­timin kademeli hale getirilmesi, kendisi­nin de üyesi olduğu Hey’etü kibâri’l-ulemâ’nın kuruluşu ve Medresetü’I-kazâ’nın Ezher şeyhinin kontrolü altına girmesi zikredilebilir. 1913’te emekliye ayrıldıktan sonra siyasetle ilgilendi. 1919’da İngiliz karşıtı halk hareketine destek vererek Ezher ulemâsının, öğrencilerin ve din ens­titülerinin bu harekette yer alması için çalıştı. Çeşitli gazete ve dergilerde siyasî içerikli yazılar kaleme aldı. 1931’de felç geçirdi. 1 Cemâziyelevvel 1358’de [19 Ha­ziran 1939] Kahire’de vefat etti. Muham­med Şâkir’in yedi çocuğundan Ahmed Muhammed Şâkir ve Mahmûd Muhammed Şâkir Mısır’ın önde gelen edip ve âlimierindendir.

Muhammed Şâkir, 1920’li yıllarda Kur-‘ân-ı Kerîm’in tercümesi hususunda ta­kındığı katı tutumla gündeme gelmiştir. İngiliz asıllı mühtedi Marmaduke Mu­hammed Pickthall’in Kur’an’i İngilizce’ye çevirme projesi hakkında Ezher ulemâsı­nın fikrinin alınması dolayısıyla meydana gelen tartışmalar sırasında kaleme aldığı çeşitli makaleleri eJ-Kavlü’l-fasl fî tercemeti’l-Kur’ûnil-Kerîm ile’l-luğâti’l-a’cemiyye adıyla kitap haline getirmiş­tir. Muhammed Şâkir bu eserinde tercü­me için birçok şart öne sürmüş ve neti­cede bunların Kur’ân-i Kerîm için yerine getirilemeyeceğini, bu sebeple Kur’an’ın başka dillere tercümesinin mümkün ol­madığını söylemiştir.