Mehdi (Sudan) Kimdir, Hayatı, İsyanı, Hakkında Bilgi
MEHDİ (1844-1885)
Sudanlı din adamı. Sudan’da yabancı egemenliğine karşı mücadeleye önderlik etmiş, bağımsız bir İslam devleti kurmuştur.
Muhammed Ahmed b. Abdullah 21 Ağustos 1844’te Nil Nehri kıyısında Dongola yakınında Zarar Adası’nda doğdu, 22 Haziran 1885’te Ummü Derman’da (Omdurman) öldü. Babası gemi yapımında çalışan bir dülgerdi. Nubyalı Arap Berabera kabilesinin Kunuz kolundan olmasına karşın Mehdi’liğini ilan ettikten sonra soyunun Hz.Ali ve Hz.Muham-med’e dayandığını kanıtlamaya çalışmıştır. Doğumundan kısa bir süre sonra ailesiyle birlikte Hartum yakınında bir köye taşındı. Küçük yaşta tasavvufa ilgi duydu ve 1860 başlarında Muhammed Şerif’in Sem-maniye tarikatına (19.yy’da Şazeliye tarikatının Mısır kolu) katıldı. Yedi yıl kadar müridlik yaptıktan sonra Muhammed Şerif tarafından tarikat şeyhliğine yükseltildi. 1870’te Beyaz Nil’de Aba Adası’na çekilerek orada bir tekke yaptırdı ve etrafına müridlerini toplamaya başladı. Bu yıllarda Sudan’da yaptığı gezilerde çeşitli halk kesimlerinin hoşnutsuzluklarını gözledi.
Sudan 1820’den beri Osmanlı Devleti’ne bağlı özerk bir vilayet olan Mısır’ın işgali altındaydı. Mısır Hıdivi İsmail Paşa’nın izlediği dış borçlanma siyaseti 1870’lerde hem Mısır’da hem Sudan’da başta İngiliz-ler olmak üzere iktisadi durumu denetlemek üzere gönderilen yabancıların sayısının artmasıyla sonuçlanmıştı. Halk ağır vergiler altında eziliyor, Sudanlı köle tüccarları İngiltere’nin baskısıyla köle ticaretini yasaklamak isteyen yönetime düşman oluyor, dinine bağlı Müslümanlar yerel yönetimlerde Hıristiyanlar’ ın sayısının artmasına tepki duyuyorlardı; göçebe kabileler ise tüm yönetsel kısıtlamalara karşıydı.
Muhammed Ahmed Mısırlı yöneticilerin İslam dinini yozlaştırdığını, Mısır hıdivinin inançsızların elinde bir kukla olduğunu öne sürerek İslamiyet’teki çürüme ve ahlaksızlıklara karşı mücadele etmek, Müslümanlık’ı ilk günlerindeki saflığına kavuşturmak için Tanrı tarafından gönderilmiş olduğunu yaymaya başladı. Haziran 1881’de yeryüzünde adaleti kurmak için gelmesi beklenen Mehdi olduğunu açıkladıktan sonra halkı bu amaç uğruna mücadeleye çağırdı. Çağrısı farklı kesimlerin hoşnutsuzluklarını tek bir hareket içinde birleştirdi.