Mecmua-i Ulum Yazarları, Özellikleri, Hakkında Bilgi

Mecmûa-i Ulûm. Cem’îyyet-i İlmiyye tarafından yayımlanan ilmî-edebî dergi.

1 Zilhicce 1296-1 Rebîülevvel 1297(16 Kasım 1879 – 12 Şubat 1880) tarihleri ara­sında neşredilen dergi her ayın birinde ve on beşinde olmak üzere toplam yedi sayı Çıkmıştır. İlk sayısında yer alan talimat­nameye göre Avrupa’daki örneklerinde görüldüğü gibi derginin yarısı ilim, fen, sanat ve sanayideki yeni icatlara, diğer yarısı edebiyat ve felsefeye ayrılacaktır. Ancak önce ilim ve fennin çeşitlerine gö­re tarifi, taksimi ve konularının belirlen­mesi yoluna gidilecek, bunların eski ve çağdaş milletlerle müslümanlar ve Türk­ler arasındaki seviyesi üzerinde durula­caktır. Daha sonra Osmanlı ülkesinde mektep, medrese ve kütüphane gibi va­kıf müesseseleri, İlim cemiyetleri, maarif meclisleriyle matbu veya yazma kitapla­rın durumu Avrupa’daki benzerleriyle be­raber ortaya konulacaktır. Yine sanat, sa­nayi, ziraat ve ticaretin durumu, bunlar­la ilgili olarak açılmış mektep, kurulmuş şirket ve cemiyetlerle Avrupa’daki ben­zerleri ele alınacaktır. Sanat, sanayi, zira­at ve ticaretin gelişmesini teşvik için çe­şitli makaleler yayımlanacak ve raporlar hazırlanacaktır. Gerek bu konularda ge­rekse edebiyata dair gazete ve dergiler­deki makaleler iktibas edilecek, henüz ya­yımlanmamış veya ikinci defa yayımlanması gerekli görülen risalelerle Cem’iyyet-i İlmiyye’ce telif ve tercümesi gerçek­leştirilecek bazı kitap ve risaleler de dergi­de yer alacaktır. Bir diğer husus da mec­muada çıkan yazılarda kendileri isteme­dikçe yazar isimlerinin belirtilmeyecek olmasıdır.

Bu prensiplere yayın hayatı süresince genellikle bağlı kalınmış, dergide çeşitli ilmî makalelerle iki müstakil risale, bir ro­man eleştirisi, maarif ve diğer hususlara dair haber ve mektuplara, bazı gazete ve dergilerden iktibaslara yer verilmiştir. İk­tibaslarda özellikle eğitim hakkında ya­bancı devlet adamlarının nutuklarıyla ye­ni icatlar üzerine yazılar ağırlıktadır. Ha­ber ve makalelerde Rusya, Fransa, Al­manya ve Avusturya gibi ülkelerde bilim alanındaki gelişmeler, Suriye’de Şam ga­zetesinde çıkan medeniyet hakkındaki bazı tartışmalarla Fas Sultanı Mevlây Hasan’a ait bir beyanname söz konusu edil­mektedir. Ayrıca imlâ, sözlük ve dil me­selesi, yeni kurulan ilk ve orta dereceli eğitim kurumlarının ıslahı, çocuk eğitimi, Avrupa medeniyet düzeyine ulaşmak için maarifin yeniden ele alınması üzerinde durulan diğer hususlardır.