Tarihi Şahsiyetler

Louis Pasteur Kimdir, Hayatı, İcatları, Eserleri, Hakkında Bilgi

PASTEUR, Louis (1822-1895)

Fransız kimya ve biyoloji bilgini. Mayalanma olayından ve bulaşıcı hastalıklardan mikroorganizmaların sorumlu olduğunu kanıtlamış, “kendiliğinden türeme” kuramını çürütmüş, pastörizasyon yöntemini ve kuduz aşısını bulmuştur.

27 Aralık 1822’de Jura yönetim bölgesindeki Dole kentinde doğdu, 28 Eylül 1895’te Paris yakınlarında, Marnes-la-Coquette kasabasındaki Villeneuve-l’Etang şatosunda öldü. Köylü kökenli bir aileden gelen ve dedelerinin mesleğini sürdürerek sepicilik yapan, beş çocuklu Jean Joseph Pasteur’ün oğluydu. Aile, oğulları beş yaşındayken, küçük bir kasaba olan Arbois’ya taşındı ve delikanlılık çağına değin bu kasabada büyüyen Pasteur, 1831-1839 arası Arbois Koleji’nde okudu. Ne var ki, sepicilikten daha iyi bir meslek seçebilmesi için yükseköğrenim yapmasını isteyen babasının umutlarını nerdeyse boşa çıkaracak kadar ilgisiz, orta halli bir öğrenciydi. Yalnızca resim yeteneği ve başarılı portre çalışmalarıyla dikkati çektiği bu ortaöğrenim döneminin son yılında, bir aile dostunun da yüreklendirmesiyle, Ecole Normale Superieur’e girip fen öğrenimi görmeye karar verdi.

1842’de Besançon Kraliyet Koleji’ndeki bitirme sınavlarında fizik ve kimyadan güçlükle geçer not alan Pasteur, 1843’te Paris’teki Ecole Normale Superieur’ ün fen bölümüne kabul edildi. 1846’da, yeterlilik sınavlarını başarıyla verip, fizikte üçüncülük derecesiyle diplomasını aldı ve ünlü kimyacı Balard’ın laboratuvar yardımcılığını da üstlenerek doktora çalışmalarına başladı. 1847’de fizik ve kimya dalında doktora derecesini almasına karşın, bir yıl daha laboratuvar yardımcılığını sürdüren Pasteur, izomerlik, kristal yapı ve optik etkinlik konusundaki ilk önemli çalışmalarıyla değerini kabul ettirerek, 1848’in son ayında Strasbourg Fen Fakültesi’nde yardımcı kimya profesörlüğüne getirildi. Göreve başladıktan birkaç ay sonra, 1849 Mayıs’ında da, Strasbourg Akademisi rektörünün kızı Marie Laurent ile evlendi. Çağdaş stereokimyanın başlangıcı sayılan kristal yapı çalışmalarını yoğunlaştırdığı ve 1852’de kimya profesörlüğüne yükseltildiği Strasbourg Fen Fakültesinden 1854’ün son ayında ayrılarak, yeni kurulan Lille Fen Fakültesi’nde kimya profesörlüğünü ve fakültenin dekanlığını üstlendi.

Lille gibi önemli bir sanayi bölgesinde geçen bu üç yıllık sürenin bitiminde, yalnız Pasteur adını değil, gelecekte Fransa’nın özellikle şarap ve peynir sanayiini de ön plana çıkaracak olan mayalanma (fermentleş-me) kuramının temel çerçevesini oluşturdu. 1857 Ekim’inde, Paris’teki eski okulunun, Ecole Normale Superieur’ün yöneticiliğine ve bilimsel araştırma başkanlığına atanma kararını sevinçle karşılayan, ancak ne işe yarar bir laboratuvarı, ne de araştırma giderleri için belli bir ödeneği olan bu kurumda oldukça güç yıllar geçiren Pasteur, sonunda parasal güçlükleri aşıp iyi bir laboratuvar kurmayı başardı. Otuz bir yılını verdiği bu okulda, süt ve alkolün yanı sıra tartarik, asetik ve bütirik asitlerdeki mayalanma olayını, havasız (anaerobik) yaşam ve hastalık yapıcı mikroorganizmalar kuramını, çeşitli ipekböceği hastalıklarının nedenlerini, şarbon hastalığı ile tavuk kolerasının etkenlerini açıkladı, bu hastalıklara ve kuduza karşı etkili ilk aşıları hazırladı, bağışıklıkbilimin ve koruyucu hekimliğin temellerini attı, insanüstü bir çabanın ürünü olan bu verimli dönemde, idarecilik görevlerine ve laboratuvar araştırmalarına ek olarak, 1863’ten 1868’e değin Ecole des Beaux-Arts’da jeoloji, fizik ve kimya profesörlüğünü üstlenip, bu bilim dallarının güzel sanatlara uygulanmasına ilişkin dersler veren Pasteur, 1867’de araştırmalarına yeterince zaman bırakmayan okul yöneticiliğinden çekildi. Hemen ardından, Fransız Milli Eğitim Bakanlığı’nca Sorbonne’da kimya profesörlüğüne atandı ve fizyolojik kimya araştırmalarını sürdürebilmek için Ecole Normale’de kurulmasını önerdiği yeni laboratuvarm yöneticiliğine getirildi.

İlgili Makaleler