Kumeyl bin Ziyad Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Kümeyl b. Ziyâd (Abdirrahman) b. Nehîk (Nüheyk) b. Heysem en-Nehaî el-Kûfî (ö. 82/701) Hz. Ali’ye yakınlığıyla tanınan âbid.

Kûfe’de dünyaya geldi. Hayatının on se­kiz yılını Hz. Peygamber devrinde geçirdi­ği ve öldüğünde dok­san yaşında olduğu şeklindeki haberler dikkate alındığında onun Resûl-i Ekrem’in son dö­nemlerinde doğduğu söylenebilir. Kümeyi 33 (653-54) yılında Küfe Valisi Saîd b. Âs ile geçinemeyen Ester, Sabit b. Kays, Mukanna’ ve Sa’saa b. Sûhân grubuna dahil olunca vali tarafından Halife Osman’a şi­kâyet edildi. Halife de bu grubun Şam’a sürülmesini emretti. Şam Valisi Muâviye b. Ebû Süfyân, Kümeyi ve arkadaşlarına zaman zaman uyarılarda bulunduysa da onlar muhalif tavırlarını sürdürmeye de­vam ettiler. Durumu halifeye bildiren Mu­âviye gelen emir üzerine bunları tekrar Kûfe’ye gönderdi. Kümeyi ve arkadaşla­rının Kûfe’deki faaliyetlerinden yine rahatsız olan Saîd b. Âs halifeye başvurarak onların Kûfe’den uzaklaştırılmasını iste­di. Bunun üzerine Halife Osman, Kümeyi ve arkadaşlarını Abdurrahman b. Hâlid b. Velîd’in vali olarak bulunduğu Humus’a gönderdi. Kümeyi grubu bir süre de bura­da kaldı. Kümeyl’in daha sonra Kûfe’ye geçtiği anlaşılmakta­dır. Osman b. Affân halife olduğu sürece işlerin düzelmeyeceğini, onun mutlaka bertaraf edilmesi gerektiğini düşünen Kûfeli bir grup içinde yer alan Kümeyl’in Umeyr b. Dâbiî ile birlikte halifeyi öldürmekiçin Medine’ye gittiği, Umeyr’in Me­dine’de kararından vazgeçtiği, Kümeyl’in halifeyi takip etmeye başladığı, halifenin muhtemelen durumdan haberdar oldu­ğu, bir defasında Kümeyl’e rastladığı ve onu tokatladığı kaydedilmektedir. Kü­meyi halifeye haksız yere canını acıttığı­nı söylemiş, bunun üzerine halife. “Sen in­sanları gaflete düşürüp öldürmek iste­yen biri değil misin?” deyince Kümeyi bu­nu kabul etmemiş, Halife Osman, “Eğer doğru söylüyorsan gel sen de bana vur” deyince Kümeyi onu affettiğini söylemiş­ti. Hz. Osman devrinin nihayete ermesinde kısmen payı olduğu görülen Kümeyl’in Ali b. Ebû Tâlib döne­minde bazı görevler üstlendiği bu arada Hit’te âmillik yaptığı bilin­mektedir. Kümeyl’in Cemel Vak’ası’na katılıp katılmadığı hu­susunda bilgi yoktur. Sıffîn’de ise Hz. Ali’­nin safında yer aldığı, Hz. Ali’nin kendisi­ne bazı dualar öğrettiği ve tavsiyelerde bulunduğu kaydedilmektedir. 82 (701) yılında Abdülmelik b. Mervân’ın Irak valisi Haccâc. daha önce Osman b. Affân’la ara­larında geçen hadiseden dolayı Kümeyl’i huzuruna çağırdı, fakat Kümeyi kaçtı. Haccâc, Kümeyl’in mensup olduğu Nehaî kabilesinin reislerine onu bulup getirme­lerini, aksi halde tahsisatlarını keseceğini bildirdi. Başta Muâviye olmak üzere Ye-zîd. Mervân ve Abdülmelik’in Kümeyl’in görüşlerini bildikleri halde kendisini affet­tiklerini, esasen onun yaşlı bir kimse olduğunu, öldürülmesinin doğru olmayaca­ğını söyleyen Esved b. Heysem en-Ne-haîyi ise tehdit etti. Bu durumdan haber­dar olan Kümeyi gelip Haccâc’a teslim oldu   ve onun emriyle Benî Âmir b. Avf’tan Ebü’l-Cehm b. Kinâne el-Kelbî tarafından öldürüldü.