Kritias (Critias) Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

KRİTİAS (İÖ 5.yy) Eski Yunan devlet adamı ve düşünür. Bireyin eğitiminde baskıcı yöntemin geeriğini savunmuştur.

İÖ 5.yy’ın ortalarında doğdu, 404 ya da 403’te Pire’de öldü. Platon, amcası olan Kritias’m adını bir diyaloğuna vermiştir. Atinalı komutan Alkibiades ile birlikte Sokrates’in öğrencisi oldu. Ancak baskıcı yönetimi savunduğu için Atinalılar’ın tepkisini üzerine çekti. Sokrates’in, yargılanırken, böyle bir adamın öğretmeni olmakla da suçlandığı söylenir. Atina ve İsparta arasındaki Peloponnesos Savaşları sırasında, kentten sürüldü, ancak 404’te Atina’yı yenen Lysandros ile birlikte, baskıcı Otuzlar Meclisi’nin bir üyesi olarak geri döndü. Pire kentini Atinalı asker Thrasybulos’un (IÖ 425-388) elinden almak için savaşırken öldürüldü.

Kritias, söylevci ozan ve düşünür olarak da tanınırdı, insanlara karşı katı ve acımasız düşünceleri olan Kritias’a göre, insanın ilkel yaşamdan kurtulabilmesi için, baskıcı devlet, caydırıcı ceza yasaları ve Tanrı korkusu gereklidir. Bundan ötürü din, halkın yöneticilerin buyruklarına daha çok uyması için geliştirilmiş bir kurumdur. Tanrı yoktur, Tanrı kayrası da yasa koyucuların uydurmasıdır. Ruhun ölümsüzlüğü inanışı da saçmadır. Aristoteles’in aktardığına göre, Kritias’m düşüncesinde ruhun gövdedeki yeri kandır. Yapıtlarından Sisyphos satirik oyunu ve Peirithoos adlı tragedyasından bölümler kalmış, ancak kullandığı biçim, Euripides’le karıştırılmasına yol açmıştır. Halikarnaslı Dionysos, Sekstos Empeirikos, Cicero ve Iamblikhos, yapıtlarında Kritias’ı değerlendirmişlerdir.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi