Köprü­lüzade Fazıl Mustafa Paşa Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Köprü­lüzâde Fâzıl Mustafa Paşa (ö. 1102/1691) Osmanlı sadrazamı.

1047 (1637) yılında Amasya’nın Köprü {Vezirköprü) kazasında doğdu. Köprülü Mehmed Paşa’nın oğludur. Dört yaşında iken babasıyla birlikte İstanbul’a gitti. Ağabeyi Fâzıl Ahmed Paşa gibi medrese eğitimi gördü ve özel hocalardan ders al­dı. Babasının sadâreti döneminde 1070′-te (1660) saray hizmetine alınarak dergâh-ı âlî müteferrikalığı görevine tayin edildi. Küçük kardeşi Ali Bey’le birlikte ağabeyi Sadrazam Ahmed Paşa’nın Uyvar seferine katıldı; Yenikale’nin fethinde ve Sen Gotar savaşlarında bulundu. Annesi ve kız kardeşiyle beraber Girit’e giderek yine ağabeyinin Kandiye kuşatmasında yer aldı; buradan annesiyle hacca gitti. Eniştesi ve yeni sadrazam Merzifonlu Ka­ra Mustafa Paşa’nın isteğiyle 1091 Cemâziyelâhirinde (Temmuz 1680) Kubbealtı’nda yedinci vezirliğe getirildi. Aynı yıl Vali­de Turhan Sultan ve padişahın kardeşle­rinin Edirne’ye şevki ve muhafaza I arıyla görevlendirildi, rütbesi de altıncı vezirlik oldu. Viyana seferi sırasında Edirne kaymakamlığıyla dördüncü vezirliğe yüksel­tildi. 1094 (1683) sonlarında Niğbolu san­cağı ilhakıyla Özi muhafızı ve Babadağı serdarı oldu.

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın kat­linden sonra merkeze çağrılarak Kubbealtı’nda üçüncü vezirliğe getirildi [ Cemâziyelevvel 1094/Mayıs 1683] çok geçme­den de yeni veziriazam Kara İbrahim Pa­şa’nın Köprülü ailesine karşı kininin, padi­şahın da KÖprülüler’e kırgınlığının etkisiy­le emekliye ayrıldı. Fakat emekliliği uzun sürmedi; 1096 (1685) yılı sonlarında Sa­kız, birkaç ay sonra Çanakkale Boğazı muhafızlığına tayin edildi. Zilkade 1098’de (Eylül 1687) kapıkulu askerlerinin is­yanı üzerine İstanbul’a çağrılarak ikinci vezirlikle rikâb-ı hümâyun kaymakamlığı­na getirildi ve isyanın bastırılmasıyla gö­revlendirildi. İsyanın büyümesi üzerine IV. Mehmed’in tahttan indirilip yerine II. Süleyman’ın getirilmesinde önemli rol oyna­dı. Ancak, Köprülüler’e karşı öfkeli olan yeniçeriler tarafın­dan cülus bahşişine karşı olduğu ve zor­baları cezalandıracağı gibi gerekçelerle tehdit edilince Rebîülâhir 1099’da (Şubat 1688) Seddülbahir muhafızlığına getiri­lip İstanbul’dan uzaklaştırıldı. Bu görevinde kısa bir müddet kalan Mustafa Paşa, merkezde ortalığın yatışmasının ardın­dan Mart 1688’de Hanya muhafızlığına tayin edildi. Birkaç ay sonra Kandiye, ay­nı yılın sonlarında ikinci defa Sakız muha­fızı oldu. Bu sırada Avrupa cephesinde Os­manlı kuvvetlerinin mağlûbiyetleri, Avus­turya ordusunun Balkanlar’a kadar inip Üsküp’e ulaşması. Mora. Arnavutluk ve Sırbistan isyanlarıyla baş edilememesi üzerine başlayan yeni bir sadrazam ara­yışı, Şeyhülislâm Debbağzâde Mehmed Efendi’nin de tavsiyesiyle Köprülüzâde Mustafa Paşa’ya sadâret yolunu açtı.[11 Muharrem 1101/25 Ekim 1689]