Kara Mustafa Paşa -Bayburtlu- Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi
Kara Mustafa Paşa (ö. 1098/1687) Osmanlı sadrazamı.
1030 (1620-21) yılında, Bayburt’a (günümüzde Gümüşhane’ye) bağlı Kelkit kazasının Handevrek (Hınzeverek) köyünde doğdu. Katırcı Ahmed adında bir köylünün oğludur. Gençlik yıllarında Abaza Hasan’ın maiyetinde levent askeri olarak bulundu. Abaza Hasan isyanının bastırılmasının (1659) ardından İran’a kaçtı ve bir süre orada kaldı. Daha sonra geri dönerek Firari Mustafa Paşa’nın himayesine girdi, iç çuhadan ve kethüdası oldu. Hamisinin ölümü üzerine bir süre mukabelecilik yaptı ve bazı devlet adamlarının kapı hizmetlerinde bulundu. Sonunda sadâret kethüdası Merzifonlu Kara Mustafa Ağa’ya intisap etti ve onun Silistre valiliği sırasında kethüdası oldu. Kara Mustafa Paşa yükseldikçe terfi ve temayüz eden İbrahim Ağa bu arada IV. Mehmed’e yaklaşma fırsatı buldu. Hamisinin sadâret kaymakamlığına getirilmesinin ardından İbrahim Ağa da sadâret kethüdâlığına terfi etti ve bundan böyle Kara Kethüda diye anılmaya başlandı. 2 Rebîülâhir 1082 (8 Ağustos 1671) tarihinde mîrâhûr-ı sânîliğe getirildi, yirmi dört gün sonra mî-râhûr-ı evvelliğe terfi ettirildi ve padişahın güvenilir adamlarından oldu. Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın sadrazamlığa tayininin ardından üçüncü vezir rütbesiyle Kubbealtfna alındı (Silâhdar, i, 653). IV. Mehmed’in en yakınlarından ve has nedimlerinden biri olarak padişahın seferlerinde, av eğlencelerinde hep yanında bulundu. Onun padişah üzerindeki nüfuzundan çekinen Kara Mustafa Paşa, İbrahim Paşa’yi 17 Ramazan 1088’de (13 Kasım 1677) kaptan-ı deryalığa getirdi ve böylece IV. Mehmed’in yanından uzaklaştırmak istedi. Ancak İbrahim Paşa, on dokuz gün sonra kendini rikâb-ı hümâyun kaymakamı tayin ettirerek hem padişahın yanına döndü hem de rütbesini yükseltti. Merzifonlu’nun Cehrin Seferi sırasında sadâret kaymakamı ve onun vekili oldu. Ancak kaptan-ı deryalıktaki başarısızlığını öne süren Kara Mustafa Paşa, seferden döndükten sonra İbrahim Paşa’yı bu görevlerden aldı ve rütbesini de beşinci vezirliğe düşürdü (25 Kasım 1678),
Merzifonlu’nun bu icraatları İbrahim Paşa “yi resmî görevlerden mahrum bırak-tıysa da padişah üzerindeki tesirini azaltmadı. Nitekim çok geçmeden dördüncü, ardından üçüncü vezir rütbesine yükseldi ve padişah yanındaki itibarına tekrar kavuştu. Bu gelişmeler karşısında Kara Mustafa Paşa rakibiyle anlaşmak zorunda kaldı ve Avusturya seferi arefesinde onun padişahın da arzusuyla sadâret kaymakamlığına getirilmesini uygun buldu. Seferin başlaması üzerine sadrazam vekili olarak Serdânekrem Merzifonlu’yu Zemun’a kadar teşyî eden İbrahim Paşa daha sanra Belgrad’a döndü ve ordunun ihtiyaçlarını temine çalıştı.