Juan Vicente Gomez Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

GÖMEZ, Juan Vicente (1864-1935)

Venezüellalı devlet adamı. Ülkesini 27 yd yönetmiştir.

Tachira Eyaleti’nde San Antonio del Tachira’da doğdu, 17 Aralık 1935’te Maracay’da öldü. Düzenli bir eğitim görmedi. Bir süre sığır çobanlığı yaptıktan sonra toprak sahibi oldu ve siyasetle ilgilenmeye başladı. 1899’da Tachira’nm askeri yöneticisi General Cipriano Castro’nun özel ordusuna girdi. Aynı yıl muhafazakâr ve merkezi yönetim yanlısı Castro’nun yanında, liberal eğilimli yönetime karşı başlatılan ayaklanmaya katıldı. Caracas’ın işgalinin ardından Castro’nun devlet başkanlığını ele geçirmesiyle başkan yardımcısı oldu.

Gömez 1902-1903 yıllarında Venezüella’nın doğusunda çıkan ayaklanmaların bastırılmasında etkin rol oynadı ve Castro’nun güvenini kazandı. Aralık 1908’de de Castro’nun tüm yetkilerini kendisine
bırakarak tedavi için Avrupa’ya gitmesini fırsat bilerek yönetime el koydu; Castro’ya ülkeye dönmemesini bildirdi.

Sivil ve askeri atamalara ilişkin yetkilerin tümünü kendinde toplayan Gömez, ülkede kendi buyruğuyla işleyen bir yasama ve yargı yapısı kurdu. Yaygın istihbarat örgütü yoluyla saptadığı muhaliflerini keyfi tutuklamalar, işkence, sürgün gibi yöntemlerle baskı altına aldı. Kilisenin ve yerel toprak sahiplerinin yetkilerini kısıtladı. Orduyu yüksek gelir, lojman gibi ayrıcalıklar yoluyla kendine bağımlı kıldı.

I.Dünya Savaşı öncesinde ülkedeki siyasi ortam ve doğal kaynaklar, uluslararası şirketlerin yatırımlarını artırmasına neden oldu. 1914’te ilk petrol kuyusu açıldı. 1918’de ülkenin petrol kaynakları üzerine bilginin kesinleşmesi ABD, İngiliz ve Hollanda petrol şirketleri arasındaki rekabeti körükledi. Bu ortamı değerlendiren Gömez bir süre sonra Güney Amerika’nın en zengin kişilerinden biri oldu. Devlet gelirlerinin artmasıyla Venezüella’nın uluslararası pazarlarla bütünleşmesini kolaylaştıracak demiryolu, karayolu, liman yapımı gibi ulaşım olanaklarının geliştirilmesine yönelik projeler ağırlık kazandı, dış borçlar ödendi, ordu için ağır silahlar ve uçak satın alındı. Ancak gelirin adaletsiz dağılımı, ordu ve bürokrasinin ileri gelenlerinin ayrıcalıklı bir zümre oluşturmasına neden oldu.

1914-1922 ve 1929-1931 dönemlerinde resmi olarak devlet başkanlığı sıfatım taşımayan Gömez, kukla devlet başkanları aracılığıyla diktatörlük yönetimini 27 yıl sürdürdü. Bu dönemde kıyıdaki adalarda sürgün olan muhaliflerin ve üniversite öğrencilerinin ayaklanma girişimleri ordu ve polis gücü karşısında etkili olamadı. Gomez’in ölümünden sonra birbirini izleyen devlet başkanları ve darbeler, 1958’de Betan-court’un devlet başkanı seçilmesi ile son buldu. Ülkede demokrasinin yerleşmesi için alınan önlemler ön plana çıktı.

•    KAYNAKLAR: R.Betancourt, Venezüella: Politica y petroleo, 1956; J.Lavin, A Halo for Gömez, 1954;T.Rour-ke, Gömez, Tyrant of the Andes, 1936.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi