John Warcup Cornforth Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

CORNFORTH, John Warcup (1917 – 14 Aralık 2013, Sussex)

Avustralyalı kimyacı. Stereokimyaya ve enzimlerle katalizlenen tepkimelere ilişkin çalışmalarıyla 1975 Nobel Kimya Ödülü’nü kazanmıştır.

7 Eylül 1917’de Sydney’de doğdu. Sydney Üniversitesi’nden 1937’de lisans, 1938’de de yüksek lisans derecesini alarak İngiltere’ye gitti. 1941’de Oxford Üniversitesi’nde doktorasını tamamlayan ve o tarihten bu yana İngiltere’de yaşayan Cornforth, 1939-1942 arasında araştırmacı olarak Medical Research Council’de, 1942’den 1962’ye değin Londra’daki National Institute for Medical Research’te çalıştı. O tarihte Shell Research Ltd.’in Milstead Laboratuvarı yöneticiliğine getirildi, 1975’te de Royal Society araştırma profesörü olarak Sussex Üniversitesi’ne atandı. 1982’de bu görevinden emekliye ayrılan Cornforth 1953’te Londra’daki Royal Society’ye, 1978’de Amerikan Bilimler Akademisi’ne üye seçildi. Nobel Ödülü dışında 1968’de Royal Society’nin Davy, 1976’da Royal, 1982’de Copley madalyalarıyla ödüllendirildi ve 1977’de “Sir” unvanı aldı.

Araştırmalarını daha çok organik kimya ve biyokimya alanında, özellikle biyolojik etkinliği olan stereoitler ve türevleri üzerinde yoğunlaştıran Cornforth, bu tür bileşiklerde atomların molekül içindeki yerleşme düzeninin önemli olması nedeniyle stereokimyaya ağırlık vermiştir. Bu amaçla özellikle enzim tepkimelerinin stereokimyasıyla ilgilenmiş, kolesterol, sekualin, yağ asitleri, poliizoprenoit, terpenoit gibi pek çok bileşiğin biyosentezini gerçekleştirmiş ve bu tür enzim tepkimelerinin mekanizmasını incelemiştir.

Cornforth’un biyokimyaya temel katkısı, enzim tepkimelerinin incelenmesinde yararlanılan izotoplarla işaretleme yöntemini geliştirmesidir. Bu yönteme başvurarak, biyosentez yoluyla mevalonik asitten sekualini, asetil koenzim A’nın glioksilik asitle yoğunlaşma tepkimesinden malik asiti, oksaloasetik asitle tepkimesinden de sitrik asiti elde etmeyi başaran Cornforth, bu çalışmaları nedeniyle 1975 Nobel Kimya Ödülü’nü Prelog ile paylaşmıştır.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi