John Steinbeck Kimdir, Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği, Anlayışı, Hakkında Bilgi

STEINBECK, John (1902-1968)

ABD’li yazar. 1929 dünya iktisadi bunalımı sırasında tarım işçilerinin yaşamlarını konu alan yapıtlarıyla tanınmıştır.

John Emst Steinbeck 27 Şubat 1902’de Califor-nia Eyaleti’nde, Salinas kentinde doğdu, 20 Aralık 1968’de New York’ta öldü. Babası yerel bir politikacı, annesi öğretmendi. Stanford Üniversitesi’nde zaman zaman ara vererek altı yıl boyunca sürdürdüğü öğrenimini tamamlamadan bıraktı. 1925’te bir şileple New York’a gitti. Burada geçimini sağlayabilmek için laborantlık, gazetecilik, inşaat işçiliği gibi birçok geçici işte çalıştı. 1929’da yayımlanan ilk romanı Cup of Gold’un (Altın Kadeh) başarısızlığa uğramasından yılmadı ve California’ya dönerek yazmayı sürdürdü. 1932 tarihli The Pastures of Heaven (Cennet Çayırları), doğduğu yörenin kırsal yaşamı üzerine, birbirine bağlı öykülerden oluşan roman bütünlüğünde bir yapıttı. 1935’te yayımlanan Tortilla Fiat (Yukarı Mahalle) adlı romanı ilk büyük başarısı oldu. Meksika kökenli Amerikalılar’in öyküsü plan bu yapıt eleştirmenlerin övgüsünü topladı ve Steinbeck’in geniş çapta tanınmasını sağladı.

California’da meyve toplayıcı işçilerin gerçekleştirdiği bir grevi anlatan 1936 tarihli Irt Dubious Battle (Bitmeyen Kavga), grev konusunu işleyen en iyi romanlardan biri kabul edildi. Ertesi yıl yayımlanan Of Mice and Men (Fareler ve İnsanlar), iki göçmen işçi arasındaki alışılmadık, karmaşık ilişkinin öykü-süydü ve Steinbeck’in doğduğu topraklarda geçiyordu. Bu kısa roman aynı yıl oyunlaştırılarak sahnelendi ve büyük başarı kazandı. 1939’da da Lewis Milestone (1895-1980) tarafından sinemaya uyarlandı.

Steinbeck başyapıtı sayılan Grapes of Wrath’ı (Gazap Üzümleri) 1939’da yayımladı. Topraklarından uzaklaştırılan Oklahomalı tarım işçilerinin Cali-fornia bölgesine göç etmeleri ve bu verimli topraklara yerleşebilmek için verdikleri mücadele çevresinde gelişen yapıt, başarılı bir toplumsal başkaldırı romanıydı. Joad ailesinin destansı göç öyküsü, kimi çevrelerce tepkiyle karşılandıysa da, geniş bir okur kitlesin-ce beğenildi ve Steinbeck’e 1940 Pulitzer Ödülü’nü kazandırdı. Bu romanı aynı yıl sinemaya da uyarlandı ve film, ünlü yönetmen John Ford’un en başarılı yapıtlarından biri oldu.

Steinbeck II.Dünya Savaşı sırasında savaş muhabirliği yaptı. 1942 tarihli The Moon Is Down (Ay Battı) adlı romanında Norveçliler’in Alman işgaline karşı direnişlerini anlattı. Savaşa yol açan toplumsal öğelere yönelik eleştiriler içeren savaş sonrası yapıtlarının ardından, Steinbeck 1950’lerde sanatsal açıdan belirgin bir gerileme yaşadı. Bu döneminin en başarılı romanı olan East of Eden (Cennet Yolu), Elia Kazan’ın aynı addaki ünlü filminin temelini oluşturdu. Kimi yapıtlarını tiyatro için oyunlaştıran, kimilerini senaryolaştıran Steinbeck, en önemlisi yine Ka-zan’m yönettiği Viva Zapata! filminin senaryosu olmak üzere, özgün senaryo çalışmaları da yaptı.

1961’de yayımlanan The Winter of Our Discontent (Mutsuzluğumuzun Kışı) adlı romanıyla yeniden dikkatleri çekti. Ertesi yıl, Travels with Charley ’de (Macera Yolcuları) köpeğiyle birlikte yaptığı Amerika gezisini mizahi bir üslupla anlattı. O yıl Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazandı.

Steinbeck yapıtlarında, doğup büyüdüğü ve çok iyi tanıdığı Califomia bölgesini, aralarında yaşadığı sıradan insanları, tarım işçilerinin yaşamlarını işlemiş, özellikle 1930’larda verdiği yapıtlarıyla, 1929 dünya iktisadi bunalımının etkilerini bütün ağırlığıyla yaşayan kitlelerin sorunlarını dile getirmiştir. Yaşamının son yıllarında Amerikan değer yargılarını bütünüyle onaylaması, ülkesinin tüm politikalarını, özellikle de Vietnam Savaşı’nı desteklemesi eleştirilere uğramasına yol açmıştır.

• YAPITLAR (başlıca): Roman: Cup of Gold, 1929, (Altm Kadeh); To a God Unknown, 1933, (Bilinmeyen Bir Tanrıya); Tortilla Fiat, 1935,(Yukarı Mahalle); In Dubious Battle, 1936, (Bitmeyen Kavga, 1949); Of Mice and Men, 1937, (Farelere ve insanlara Dair, 1945/Fareler ve İnsanlar); Teh Grapes ofWratb, 1939, (Gazap Üzümleri, 1948); The Moon Is Down, 1942, (Aysız Geceler, 1943/Ay Battı); Cannery Rom, 1945, (Sardalye Sokağı, 1946); The Wayward Bus, 1947, (Aşk Otobüsü); Buming Bright, 1950, (Alev); East of Eden, 1952, (Cennet Yolu, 1953); Sweet Thursday, 1954, (Tadı Perşembe, 1955); The Short Reign of Pippin IV: A Fabrication, 1957, (Pippin IV’ün Kısa Süren Saltanatı); The Winter of Our Discontent, 1961, (Mutsuzluğumuzun Kışı). Öykü: The Pastures of Heaven, 1932, (Cennet Çayırı, 1976); The Red Pony,1937, (Al Midilli, 1953); The Pearl, 1947, (İnci). Senaryo: The Forgotten Village, 1941; Viva Zapata!, 1952. Çeşitli: Sea of Cortez (E.F.Ricketts ile), 1941; Once There Was a War, 1958, (Bir Savaş Vardı); Travels with Charley, 1962, (Macera Yolcuları).

• KAYNAKLAR: W.French, John Steinbeck, 1961; P.Lis-ca, The Wide World of John Steinbeck, 1958; H.T.Moore, The Novels of John Steinbeck: A First Critical Study, 1939, 1968; E.W.Tedlock, Jr. ve C.V.Wicker (der.), Steinbeck and His Critics: A Record of Twenty-Five Years, 1957; F.W.Watt, Steinbeck, 1962.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi