James Batcheller Sumner Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

SUMNER, James Batcheller (1887-1955)

ABD’li biyokimyacı. İlk kez bir enzimi kristalleştirmeyi başararak, yaşam süreçlerinde önemli rol oynayan enzimlerin protein yapısında olduğunu göstermiştir.

19 Kasım 1887’de Massachusetts Eyaleti’ndeki Canton’da doğdu, 12 Ağustos 1955’te New York Eyaleti’nin Buffalo kentinde öldü. Harvard Üniversi-tesi’nde kimya öğrenimi görerek 1910’da lisans derecesini, 1914’te biyokimya doktorasını aldı ve aynı yıl İthaca’daki Cornell Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde biyokimya asistanı olarak göreve başladı. 1929’da profesörlüğe yükseltilen, 1947’de aynı üniversitede kendisi için kurulan Enzim Kimyası Laboratuvarı’nın yöneticiliğini üstlenen Sumner, 1946 Nobel Kimya Ödülü’nü Northrop ve Stanley ile bölüştü.

Çocukluğunda geçirdiği bir av kazasında sol kolunu yitiren, üstelik solak olduğu için sağ elini kullanmayı sonradan öğrenen Sumner, laboratuvar çalışmalarını güçleştiren bu özel koşullarına karşın usta bir deneyci olarak tanınır. 1917’de, bir enzimi ayırıp kimyasal yapısını belirlemeye karar verdiğinde, daha önceden üre metabolizması üzerinde çalıştığı için, ürenin amonyak ve karbondioksit halinde ayrışmasında katalizör rolü oynayan üreaz enzimini seçen Sumner, bu enzimin bol miktarda bulunduğu bir yem bitkisi üzerinde çalışmaya başladı. O yıllarda enzimlerin niteliğine ilişkin tartışmalar iki kutupta yoğunlaşmıştı; hiçbir kanıtlayıcı bulgu olmamasına karşın biyokimyacılarm çoğu bu önemli biyokatalizörlerin protein yapısında olduğuna inanırken, Willstaetter, proteinlere özgü tanımlama testlerinden hiçbirine olumlu yanıt vermeyen enzimlerin protein olamayacağını savunuyordu. Nitekim, dokuz yıl uğraşarak, 1926’da üreaz enzimini katışıksız kristaller halinde elde eden ve bu maddenin, proteinlere özgü tepkimelerin tümünü verdiğini belirterek enzimlerin protein yapısında olduğunu açıklayan Sumner’in bulguları, Willstaetter gibi etkili bir biyokimyacı tarafından eleştirildiği için, bilim dünyasında kolay kolay benimsenmedi. Willstaetter, Sumner’ın üreaz kristalinin, gerçekte bu enzimi soğurmuş bir protein kristali olduğu görüşündeydi. Ancak 1930’da, Northrop’un pepsin adlı enzimi bir protein kristali halinde ayırmasından sonra Sumner’ın çalışmasının önemi anlaşıldı ve geçen elli yıl içinde yaklaşık 2.000 kadar enzim ya katışıksız sulu çözeltiler halinde, ya da kristalleştirilerek yalıtıldı, otuz kadarının da X ışınları kırınımı yöntemiyle üçboyutlu yapısı belirlenebildi.

• YAPITLAR (başlıca): Chemistry and Methods of Enz-ymes (G.F.Somers ile birlikte), 1934, (“Enzimler Kimyası ve Yöntemleri”); The Enzymes, Chemistry and Mecha-nism of Action (K.Myrbâck ile birlikte), 2 cilt, 1950-1952, (“Enzimler, Kimyası ve Etki Mekanizmaları”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi