İsmail Necati Efendi -Safranbolulu- Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

İsmail Necati Efendi (1840-1919) Nakşibendî-Hâlîdî şeyhi.

Safranbolu’nun Oğulveren köyünde doğdu. Mehmed Efendi’nin oğludur. Tah­silini Safranbolu’da müftü Mehmed Hilmi Efendi’nin yanında tamamladıktan sonra ailesiyle birlikte İstanbul’a yerleşti. Ahıs-kalı İbrahim Efendi başta olmak üzere çe­şitli hocaların derslerine devam ederek 1868’de icazet aidi. 1876’da açılan ruûs imtihanını kazanarak dersiam oldu ve Beyazıt Camii’nde ders vermeye başladı. 1879’da ibtidâ-i hâriç müderrisliğine ta­yin edildi. Aynı yıl mûsıle-i Sahn müderris­liğine terfi etti. 1892’den itibaren icazet vermeye başladı. Kendisine 1897’de dör­düncü rütbeden Mecîdî ve Osmanlı ni­şanları verildi. 1909’da Dârü’I-hiIâfeti’l-aliyye kısm-ı âlî hadis dersi müderrisliğine getirildi. 1896-1908 yıllan arasında mu­hatap, 1909-1910 yıllarında mukarrir ola­rak huzur derslerine katıldı. Nakşibendî Hâlidî şeyhlerinden Ahmed Ziyâeddin Gümüşhânevî’ye intisap eden ve seyrü sülû-künü tamamlayıp icazet alan İsmail Ne­cati Efendi, Hasan Hilmi Efendi’nin vefa­tından sonra Gümüşhânevî Dergâhı’nda irşada başladı (1911). Bu dergâhta ayrıca Ahmed Ziyâeddin Gümüşhânevî’nin Râ-mûzü’l-ehâdîş adlı kitabını okuttu, tale­be yetiştirdi, icazet verdi.

İstanbul’da vefat eden İsmail Necati Efendi, Süleymaniye Camii ön hazîresinde kapalı bir türbeye defnedildi. Vefatına Mustafa Feyzi Efendi, “Feyziyâ üçler hu­zurunda oku üç Fatiha Burdadır rûh-i Ziya, Hilmî, Necati berîn” beytini tarih dü­şürmüştür. Demokrat Parti döneminde Kanunî Sultan Süleyman’ın türbesi tan­zim edilirken hazîrede bulunan kapalı tür­beler yıkılınca mezarı açık bir kabir haline gelmiştir. Mezar taşı kitabesinde yukarı­daki beyit yazılıdır. Cumhuriyet dönemi­nin ilk İstanbul müftüsü Mehmed Fehmi (Ülgener) İsmail Necati Efendi’nin oğlu, iktisatçı ve sosyolog Sabri F. Ülgener de torunudur.

TDV İslâm Ansiklopedisi