III. Murat Kimdir, Kısaca Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi
MURAD III (1546-1595)
Osmanlı padişahı. Zamanında İmparatorluk Duraklama Dönemi’ne girmiştir.
4 Temmuz 1546’da Manisa’da doğdu, 16 Ocak 1595’te İstanbul’da öldü. Il.Selim’in oğludur. Annesi Nurbanû Sultan’dır. İyi bir eğitim gördü. Hattatlık ve edebiyatla ilgilendi. 18 Mart 1562’de Manisa sancak-beyliğine atandı. Babasının ölümü üzerine, 22 Aralık 1574’te Osmanlı tahtına çıktı. Beş kardeşini öldürte-rek tahtını güvenceye aldı.
İran’da şah I.Tahmasb’ın Mayıs 1576’daki ölümünden beri süren karışıklıklardan yararlanmak isteyen Osmanlı yönetimi, 1578’de İran’la savaşa karar verdi. III.Murad, İran’a gidecek ordunun başına Lala Mustafa Paşa’yı getirdi. Ekim 1578’e kadar Gürcis-tan’ınbir bölümü ve Şirvan ele geçirildi. Lala Mustafa Paşa’nın İran’da bıraktığı Özdemiroğlu Osman Paşa’ nın kazandığı başarılara karşın İranlılar’a karşı kesin bir üstünlük sağlanamadı. İran seferinin açılmasına karşı çıkan ve etkinliğinden dolayı III.Murad’ın kuşkusunu çeken sadrazam Sokollu Mehmed Paşa, 12 Ekim 1579’da şüpheli bir suikast sonucu öldürüldü.
III.Murad, İran savaşları sürerken Özdemiroğlu Osman Paşa’nın Kırım’a gitmesini ve İranlılar’a karşı gerektiği gibi yardım etmeyen Kırım Hanı II.Mehmed Giray’ı tahttan indirmesini emretti. Eylül 1583’te Kırım’a gitmek için İran’dan ayrılan Osman Paşa, II.İslam Giray’ı Kırım hanı yaptıktan sonra İstanbul’a döndü. 28 Temmuz 1584’te sadrazam olan Osman Paşa, 27 Eylül 1585’te Tebriz’e girdi. İran’la olan savaş, şah Abbas’m Ocak 1590’daki barış istemine kadar sürdü. 21 Mart 1590’da İstanbul’da imzalanan antlaşma ile İran, tüm Osmanlı fetihlerini tanımak durumunda kaldı.
III.Murad döneminde Osmanlı Devleti, Lehis-tan’a(Polonya)karşı da etkili bir siyaset izledi. Henry de Valois’nın Haziran 1574’te Lehistan’tan ayrılmasıyla taht boş kalmıştı. Osmanlılar, 13 Aralık 1575’te kendi adayları olan Erdel Prensi İstvan Bathory’nin Lehistan kralı olmasını sağladılar. Bathory’nin 1587’de ölmesi üzerine, İsveç veliahdı Sigismund Vasa’nın krallığı onaylandı. Bu seçimi tanımayan Avusturya İmparatoru II. Rudolph (1576-1612), Lehistan’a girdiyse de, Haziran 1588’de Krakow’da yenilerek geri çekildi. Lehistan 1592’ye kadar Osmanlı istekleri doğrultusunda hareket etti.
Bosna Beylerbeyi Telli Haşan Paşa komutasındaki Osmanlı sınır birliklerinin, 20 Haziran 1593’te, Hırvatistan’da Avusturyahiar’ca yenilmesi üzerine, Temmuz 1593’te Avusturya’ya savaş açıldı. Sadrazam Koca Sinan Paşa, Osmanlı ordusunun başına getirildi.
III. Murad öldüğü zaman, Osmanlılar için pek başarılı geçmeyen savaş hâlâ sürmekteydi.
III. Murad devlet yönetiminde pek etkili olamamış, İran’la savaşın Osmanlılar’ın yararına sona ermesi, Kuzey Afrika’daki Fas Sultanlığı’mn Osmanlı koruması altına alınması gibi başarılara karşın, merkez ve taşra yönetim sistemlerinde bozulma büyük boyutlara ulaşmış, kırsal bölgelerdeki karışıklıklar yaygınlaşmaya başlamıştır.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi