Tarihi Şahsiyetler

I. Gıyaseddin Keyhüsrev Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

Keyhusrev I (ö. 607/1211) Anadolu Selçuklu sultanı (1192-1196, 1205-1211).

Sultan II. Kılıcarslan’ın oğludur. Annesi Bizanslı bir prensestir. II. Kılıcarslan, dev­leti hanedan mensuplarının ortak malı sayan eski Türk geleneğine ve hâkimiyet anlayışına uyarak ülkeyi on bir oğlu ara­sında taksim etmiş, en küçük oğlu Key­husrev’e de melik sıfatıyla Borgulu (Ulu­borlu) ve Kütahya yörelerini vermişti. Keyhusrev, meliklik döneminde idaresi altın­daki uç bölgesinde oturan Türkmenler ve ağabeyleri Muhyiddin Mesud ve Kutbüddin Melikşah ile birlikte Bizans İmparatorluğu’na (585/1189), Alman İmparato­ru Friedrich Barbarossa kumandasında­ki Haçlı ordularına (586/1190) ağır kayıp­lar verdirdi. Ancak bir süre sonra kardeş­ler arasında saltanat mücadelesi başladı. Sivas Meliki Kutbüddin Melikşah başşehir Konya’ya gelip babasına kendisini zorla veliaht ilân ettirdi. Bunun üzerine Sultan Kılıcarslan, Borgulu’ya Gıyâseddin Keyhusrev’in yanına giderek onu veliaht ilân etti ve onunla birlikte Konya’ya yürüyüp şehre hâkim oldu. Keyhusrev ile beraber Kutbüddin Melikşah’ın idaresindeki Aksa­ray’ı kuşattığı sırada hastalandı ve Kon­ya’ya götürülürken vefat etti. Ardından da Keyhusrev Konya’da tahta çıktı (588/ 1192). Kardeşleri onun sultanlığını tanı­mamakla birlikte kendilerini resmen sul­tan ilân etmeye de çekindiler.

Keyhusrev. bu ilk saltanat yıllarında ihtiraslı ağabeyi Kutbüddin Melikşah’ın ölümü ve diğer kardeşlerinin birbiriyle mücadeleleri sebebiyle tahtını muhafa­zada herhangi bir zorlukla karşılaşmadı. Konya-İstanbul arasında ticaret kervanı işleten Selçuklu tacirlerini hapse attırıp mallarına el koyan Bizans İmparatoru III. Aleksios’a karşı askeri harekâta başlayan Keyhusrev, Menderes nehrine kadar uza­nan Bizans topraklarını fethetti. Bu sıra­da esir aldığı hiristiyan halkını Akşehir’e yerleştirip kendilerine toprak, ziraat alet­leri ve tohumluk vererek üretici duruma gelmelerini sağladı; onlardan beş yıl müd­detle vergi almadı. Bizans İmparatorluğu ile anlaşma yapılınca bu esirler ülkelerine dönmek istemediler. Sultanın bu politika­sını Öğrenen pek çok hıristiyan Selçuklu ülkesine göç etti, böylece birçok Bizans şehri boşalmış oldu. Kısa bir süre sonra sultanın ağabeyi Tokat Meliki Rükneddin Süleyman Şah diğer kardeşlerine karşı üs­tünlük sağladı ve kalabalık bir ordu ile I. Keyhusrev’in savunduğu Konya’yı kuşattı. Karşı koymanın mümkün olmadığını gö­ren Keyhusrev, istediği yere gitmesine izin verilmesi şartıyla tahtı II. Rükneddin Süleyman Şah’a bırakmak zorunda kaldı (593/1196).

İlgili Makaleler