Harputlu İshak Efendi Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

Harputlu İshak Efendi (1801-1892) Hıristiyanlık, Bektaşîlik ve Hurufîlik aleyhindeki eserleriyle tanınan âlim.

Harput’un Perçene köyünde doğdu. IV. Murad’ın Bağdat Seferi’ne katılan dede­lerinden Karakoyunlu İsmail Bey’e Harput’ta beylik verilmişti. Babası Abdullah Efendi Harput’un tanınmış âlimlerinden-di. İshak Efendi. Harput’ta öğrenimini ta­mamladıktan sonra İstanbul’a gitti. Fâ­tih medreselerinden icazet alıp Harput’a dönünce Meydan Camii Medresesi’ne mü­derris tayin edildi. İki yıl sonra tekrar İs­tanbul’a döndü. Fâtih Camii’nde ders okutmaya başladı. Ardından Valide Mek­tebi birinci muallimliğine, sarayda şehza-degân hocalığına, 1Z72’de (1855) Dârül-maârif hocalığına getirildi. Meclis-i Maâ­rif üyeliği, evkaf müfettişliği, Medine ve İsparta kadılığı gibi görevlerde kırk yıl ça­lıştıktan sonra memuriyetten ayrılarak ilmî çalışmalara yöneldi. 1853 – 1868 yıllan arasında huzur derslerine muhatap ola­rak katıldı. 13 Ramazan 1309 (11 Nisan 1892) tarihinde İstanbul’da vefat eden İshak Efendi, Fâtih Camii hazîresine def­nedildi. Osmanlı Devleti’nin Mısır’a tayin ettiği son kadı Cemâleddin Molla, İshak Efendi’nin oğludur. İshak Efendi’nin Bey­koz’un Akbaba köyünde 1886 yılında yaptırdığı cami, 1. Dünya Savaşı yıllarında düşman askerinin işgali sebebiyle ve ba­kımsızlıktan yıkılmıştır.

Dürüst ve cesur bir âlim olduğu belir­tilen İshak Efendi’nin sarayda padişahın ve devlet adamlarının huzurunda hıristiyan din adamlarıyla İlmî tartışmalar yap­tığı, bir misyoner heyetiyle giriştiği tartış­mada sorulan bütün sorulan cevaplama­sına karşılık onun sorduğu sorulara mis­yonerlerin cevap veremediği, Hıristiyan­lığa dair eserlerini bu tartışmaların so­nucu olarak yazdığı kaydedilmektedir.