Gazneli Mahmud Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

MAHMUD [Gazneli] (970-1030)

Gazneli hükümdarı. Devleti en geniş sınırlarına ulaştırmış, İslamiyet’i Hindistan’da yaymıştır.

14 Kasım 970’te Buhara’da (bugün Özbekistan’ da) doğdu. 30 Nisan 1030’da Gazne’de (bugün Afganistan’da) öldü. Babası Sebüktigin, Isık-göl do-laylannda yaşayan Barsgan Türkleri’nden Çok Kara Beçkem’in oğluydu. Bir baskın sırasında tutsak düşen Sebüktigin, Gazne Valisi Alptigin’e satılmıştı. On iki yaşında Müslüman olmuş, özgürlüğe kavuştuktan sonra da Alptigin’in kızı (Mahmud’un annesi) ile evlenmişti. Sebüktigin başanlı bir komutan olarak ün yaptı. Horasan valisi oldu. 1077’de merkezi Gazne olan Zâbülistan’da çıkan karışıklıktan önledi. Sâmâ-noğulları Devleti adına burayı yönetmeye başladı. Bu sıralarda henüz çocuk yaşta bulunan Mahmud’un öğrenimine özen gösterildi. Kısa zamanda Arapça ve Farsça öğrendi. İran edebiyatına ve İslam bilimlerine ilgi duyarak yetişti. Yunan filozoflarının kitaplarını okudu.

İlk gençlik yıllarında babası ile birlikte bölgesel savaşlara katıldı. Lamagan Savaşı’nda yararlık gösterdi. Babasının son yıllannda Sâmânoğullan Devleti’nin iç ve dış politikasında etkin olmayı başardı. Bu devletin, Karahanlı baskısı ile parçalanması tehlikesini önledi ve 994’te “Seyfüddevle” (devletin kılıcı) sanıyla Horasan valiliğine atandı. 995’te Horasan’a yönelen Simcuroğulları saldırısını durdurdu. Sebüktigin 997’de ölünce Nişabur’da bulunan Mahmud, Gazne yöneticiliğinin kendisine ait olduğunu ileri sürdü. Uzlaşma sağlanamayınca amcası Boğracık’m, en küçük kardeşinin ve birçok komutanının desteğini alarak yürüyüşe geçti. Sebüktigin’in yerine geçen küçük oğlu İsmail teslim oldu.