Francisco de Orellana Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

ORELLANA, Francisco de (1490-1546)

İspanyol, kâşif. Amazon Irmağı’nı keşfeden ilk Avrupalı olmuştur.

İspanya’da Trujillo’da doğdu, Kasım 1546’da Amazon Irmağı üzerinde Manaus’da (bugün Brezilya’da) öldü. Kimi kaynaklar doğum tarihini 1511 olarak vermektedir. Yetişme çağındayken Güney Amerika’ya gitti. 1535’te akrabası Francisco Pizarro’ nun Peru’yu fethetme amacıyla düzenlediği sefere katılan Orellana, savaşta bir gözünü kaybetti. Cuzco kentinin yönetimini ele geçirmek amacıyla İspanyol yöneticiler arasında 1538’de yapılan ve Diego De Almagro’nun yenik düşerek öldürülmesiyle sonuçlanan Las Salinas Savaşı’nda Hernando Pizarro’nun yanında savaştı. Aynı yıl Guayaquil valiliğine getirildi.

1541’de Francisco’nun üvey kardeşi Gonzalo’ nun Quito’nun doğusundaki bilinmeyen bölgeleri keşfetmek amacıyla düzenlediği araştırma seferine teğmen olarak katıldı. Amazon Irmağı’nın bir kolu olan Napo Irmağı’na vardıklarında yiyeceklerinin azalması üzerine Orellana acele olarak inşa edilen bir gemiyle ve 60 kadar adamıyla birlikte yiyecek aramak üzere Amazon’un içlerine doğru yola çıktı. Napo ve Marânon ırmaklarının birleştiği yere kadar ilerledikten sonra adamlarının geri dönüş yolunu bulamayacaklarına kendisini ikna etmesi üzerine Amazon Irmağı’nın ana yolunu izlemeyi sürdürdü. Irmağın genişliği Orellana’yı ırmağın okyanusla bağlantılı olabileceği düşüncesine itti. Akıntıyla sürüklenerek 1542 Ağustos’unda ırmağın Atlas Okyanusu’na bakan ağzına vardı.

Orellana sefere katılanların çoğunun Peru’ya dönmesine karşın keşfettiği bölgelerde sömürge kurma izni elde etmek amacıyla önce Trinidad’a, ardından İspanya’ya gitti. Gizli altın ve tarçın stoklarından söz ederek geri dönüş ve araştırma seferi için destek sağladı. Amazon seferi sırasında kendilerine saldıran yerli kabilelerinden birinin kadın savaşçılarından esinlenerek Yunan mitolojisindeki kadın savaşçılar olan Amazonlar’m adını ırmağa verdi.

İspanya’da kral V. Carlos’tan keşfettiği bölgede sömürge kurma izni alan Orellana, 1545’te Sanlûcar’ dan Güney Amerika’ya dönmek üzere yola çıktı. 1546’da Amazon Irmağı boyunca içerlere doğru ilerlerken teknesinin devrilmesi sonucu boğularak öldü.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi