Etienne-Louis Boullee Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

BOULLEE, Etienne Louis (1728-1799)

Fransız, mimar. Neo-Klasik mimarlığın öncülerindendir.

12    Şubat 1728’de Paris’te doğdu. Çocukluğuna ve yetişmesine ilişkin fazla bilgi yoktur. 1762’de Fransa Mimarlık Akademisi’ne üye seçildi. Fransız Devrimi sırasında Akademi’nin bütün üyeleri tutuklandığı halde ona dokunulmadı. Devrime karşı bir tutumu olmakla birlikte, mimarlık konularındaki düşünceleri devrimcilerle bağdaşıyordu. Yeni yöneticilerle iyi ilişkilerini sürdürerek devrim sonrası birçok mimarlık jürisinde görev aldı. 1794’te Paris’teki Pont-Neuf (Neuf Köprüsü) için açılan bir heykel yarışmasındaki jüri üyeliği bunlardan biridir. Yaşamınin son yıllarında özellikle mimarlık kuramı üstünde çalıştı. Görüşleriyle Napoleon dönemi mimarlarını çok etkiledi. 1799’da Paris’te öldü.

Boullee, döneminin üzerinde en çok tartışılan mimarlarından biri olmuştur. Bazı eleştirmenler onu kendini beğenmiş bir “megaloman” olarak değerlendirirken, bazıları ise en “özgün” mimar olarak övmüşlerdir. Bu tartışmaların nedeni, Boullee’nin mimarlık etkinliğini her zaman toplumsal sorunlar ve koşullarla ilişki içinde görmüş olmasıdır. Kent ve bölge planlaması ile ilk ilgilenen Fransız mimarlarm-dandır. Kuramsal alandaki etkileri, genellikle gerçekleştiremediği projeleri ile birlikte düşünülmelidir. Bir mimarlık kuramcısı olarak birçok öğrenci yetiştirmiştir. Hepsi, büyük hacimli ve döneminin mimarlık anlayışına göre köktenci tasarımlarının çok azı gerçekleşebilmiştir. Uygulanabilen birkaç tasarımı arasında, Paris’teki Hötel Brunoy ve yine Paris’teki St. Roch Kilisesi’ndeki Calvary Şapeli önemlidir.

Boullee’nin elyazmaları ve projeleri, ölümünden hemen sonra öğrencisi Joseph Bernard tarafından Fransa Ulusal Kitaplığı’na konmuş, böylece hiç eksilmeden günümüze ulaşabilmiştir. Boullee, Fransız Devrimi’nin ruhuna uygun birçok proje tasarlamıştır. Bunlardan Ulusal Saray, Halk Sarayı, Ulusal Kitaplık ve Versailles Sarayı’nın yeniden düzenlenmesine ilişkin tasarımlar sonradan yayımlanmış ve çok ün kazanmıştır. Boullee, bilim adamlarına karşı aşırı bir hayranlık duymuştur. Newton’un ölümüne çok üzülmüş ve 1784’te onun için bir anıt-mezar tasarlamıştır. Gerçekleştirilememiş olan bu projede, Newton’un tabutu, yarı yarıya yere gömülmüş 150 m çapındaki bir kürenin içine yerleştirilmiştir. Newton’un anıtmezarı Boullee’nin yalın, ama görkemli uslubuna iyi bir örnektir.

•    YAPITLAR (başlıca): Hötel Brunoy, Paris; Calvary Şapeli, St. Roch Kilisesi, Paris; Newton için anıt-mezar tasarımı, 1784.

•    KAYNAKLAR: E.Kafmann, “Three Revolutionary Architects, Boullee, Ledoux and Lequeu”, Transactions of the American Philosophical Society, XIII, 1952.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi