Ebu Hayseme Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi -Sahabi-

Ebû Hayseme Mâlik b. Kays b. Hayseme el-Ensârî. Sahâbî.

Künyesiyle meşhur olduğu İçin adını tesbit etmekte güçlük çekilmekte, çe­şitli kaynaklarda Abdullah b. Hayseme ve Sa’d b. Hayseme diye de geçmekte­dir. Medineli olup Hazrec kabilesine mensuptur. Hayatı hakkında fazla bilgi yok­tur. Bedir Gazvesi’nde bulunduğu kesin olmamakla beraber Uhud’dan itibaren bütün gazvelere katıldığı bilinmektedir.

Ebü Hayseme. Tebük Seferi ile ilgili tutumu sebebiyle tanınmıştır. Hz. Pey­gamber ashaba Tebük Gazvesine hazır­lanmalarını emrettiği zaman mevsim ol­dukça sıcaktı. Tâif seferinden yeni dö­nüldüğü için bazı sahâbîler yol yorgun­luğunu henüz atamamışlar, münafıkla­rın müslümanları bu seferden vazgeçir­me yolundaki gayretlerinden etkilenmiş­lerdi. Sefere katılmayan sahâbîierden bi­ri de Ebû Hayseme idi. İslâm ordusu yo­la çıktıktan birkaç gün sonra, çardakla­rı kurup soğuk suları ve lezzetli yemek­leri hazırlayan hanımlarının kendisini bekledikleri bir sırada Ebû Hayseme Hz. Peygamber’i düşündü. Geçmiş ve gele­cek bütün günahları bağışlandığı halde onun yakıcı güneş altında savaşa gitme­sinin, kendisinin ise rahat bir yerde otur­masının doğru olmadığını anladı. Silâh­larını kuşanarak atına bindi ve Tebük’e doğru yola çıktı. Kendisi gibi sefere ka­tılmakta gecikmiş olan Umeyr b. Vehb el-Cumahî ile birlikte Tebük’e vardı.

Resûl-i Ekrem Ebû Hayseme’nin se­fere katılmamasına üzülmüştü. Uzak­tan birilerinin geldiği kendisine haber verilince onlardan birinin Ebû Hayseme olmasını temenni etti. Gelenin o oldu­ğunu Öğrenince çok sevindi ve kendisi­ne, “Ey Ebû Hayseme! Az kaldı helak ola­caktın” dedi. On günlük bir gecikme ile Tebük Gazvesi’ne katlan Ebû Hayseme-ye Resûlullah dua etti.

Şairliği de olan Ebû Hayseme bir şiirin­de bu olayı, bir başka şiirinde Hz. Pey-gamber’in kızı Zeyneb’in Bedir Gazve-si’nden sonra Medine’ye gidişi sırasında çektiği sıkıntıları anlatmıştır. Sadece bir hadis rivayet ettiği bilinmekte olup Tevbe sûresinin 79 ve 118. âyetlerinin onun hakkında nâzü olduğu nakledilmektedir.

Ebû Hayseme’nin vefat tarihi belli de­ğildir.

Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi