Deli Halit Paşa (Karsıalan) Kimdir Hayatı Öldürülmesi

Halit Karsıalan veya Deli Halit Paşa. Asker ve Milletvekili (D. İstanbul, 1883 – Ö. Ankara, 13-14 Şubat 1925)) .

Hayatı

Babası, Çerkes Ahmet Bey’dir. 1901’de girdiği Harbiye’den 1903’te mezun oldu. 1908’de II. Meşrutiyet’in ilanından sonra Yemen’de görevlendirildi, rütbesi yüzbaşılığa yükseldi. Bundan sonraki bütün hayatı cephelerde geçmiştir.

1910 Haziranında Trablusgarp Savaşı’na katıldı; 3 ay görev yaptı. Bu dönemde aynı cephede görev yaptığı daha sonra ölümünde dahli olan “Kel Ali” lakaplı subay ile (Ali Çetinkaya) ile anlaşamadığı için Mustafa Kemal ve Enver Paşa’nın ortak kararı ile görev yerleri değiştirilmek zorunda kalmıştı.

Trablusgarp’taki görevinin ardından Balkan Savaşı’na katılmak üzere Çatalca’ya geçti; I. Dünya Savaşı’nın ilanı üzerine Kafkasya Cephesi’nde görev aldı. Görevi, Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Ruslar’a bırakılmış olan Kars, Ardahan ve Sarıkamış’ı geri almaktı. Dokuz günlük bir savaştan sonra 23 Aralık 1915’te Ardahan’a girmeyi başardı. Rütbesi bu başarısından sonra binbaşılığa, Çorum müfrezesi ile yaptığı hizmetlerden sonra yarbaylığa yükseldi.

10 Mayıs 1917’de Garbi Dersim Komutanlığına atandı; savaşın en önemli milis güçlerinden birisini kurdu; Dersimli süvari birlikleri ile Erzincan, Nenehatun, Erzurum’u geri aldı. İslam Ordusu’nun 3. Fırka Komutanı olarak Ahıska’yı kuşattı. Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanması üzerine Ardahan, Kars ve Sarıkamış’ı tahliye ederek Tortum’a çekildi; İngilizler’in baskısı ile fırka komutanlığından alındı.

Ali Rıza Paşa kabinesi kurulduğunda 9. Kafkas Fırkası Komutanlığı’na atandı. Ermenistan üzerine yapılan harekâttaki başarısı nedeniyle rütbesi albaylığa yükseltildi.

Milli Mücadeleye Katkıları

Halit Paşa, Mondros Ateşkes Anlaşması’ndan sonra terhis edilmemiş olan ve Kâzım Karabekir Paşa komutasında bulunan 15. Kolorduda görev yaptı. Milli Mücadele dönemi başında Erzurum Kongresinde Trabzon delegelerinin Mustafa Kemal’e karşı çıkmalarını, aldığı yıldırma tedbirleriyle önledi. 1920 sonlarında Kars ve Sarıkamış’ı, 1921’de de Ardahan’ı düşman işgallerinden kurtardı. Soyadı Kanunu çıktıktan sonra ailesi bu sebeple “Karsıalan” soyadını almıştır.

Gümrü Anlaşmasından sonra Batı Cephesinde görev verilen Halit Paşa, Sakarya Savaşı’nda 1

2. Gruba komuta etti. Özellikle cephenin biraz gerisinde yüksekçe bir yere oturup tabancalarını dizlerine koyarak “Geri çekileni vururum” mesajı vermesi ve birkaç sefer geriye kaçan askerler üzerinde bunu bizzat uygulamasıyla ün yaptı. Büyük Taarruz’da Kocaeli Grubuna komuta etti ve bu sırada ataklığı yüzünden Deli Halit Paşa unvanını aldı. Yaptığı zulümlerle ünlü Yunan 11. Tümen Komutanı General Krokodeilos Kladas ile beraber esir aldı. Büyük Taarruz’dan sonra rütbesi tümgeneralliğe yükseldi.

Milletvekilliği ve ölümü

II. Büyük Millet Meclisi’ne Ardahan milletvekili olarak katıldı. 9 Şubat 1923’te meclis koridorunda, sırtından tabancayla vurularak yaralandı. Hastahaneye kaldırılmadan Meclis binasında tedavi altına alınan Halit Paşa, altında Dr. Reşit Galip’in imzası olan rapora göre, üç gün sonra 15 Şubat 1923’te  zatürreden öldü. Öldürülmesi, TBMM’de gerçekleşen ilk cinayettir. (Deli Halit Paşa Olayı Nedir, Tartışmaları)

Olayda, milletvekili Ali Çetinkaya ile arasında yaşanan bir arbede sonrasında patlayan bir silahla vuruldu. Paşayı kimin vurduğu kesin olarak anlaşılamadı. Ancak Ankara Savcılığı Halit Paşa’yı Ali Çetinkaya’nın vurduğu kanaatine vardı; bir nefs-i müdafaa halinde olduğunu kabul ederek bu olaydan dolayı kovuşturma yapılmaması kararı verdi.

Cenazesi, İstanbul’un Eyüp semtinde defnedilmiştir. Mezarı daha sonra Ankara’da 1988’de açılan Devlet Mezarlığı’na taşındı.