Charles-Adolphe Wurtz Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi
WURTZ, Charles Adolphe (1817-1884)
Fransız, organik kimyacı. Doğal bileşiklerin sentezine ilişkin çalışmalarıyla tanınır.
26 Kasım 1817’de Strasbourg yakınlarındaki Wolfisheim’da doğdu, 12 Mayıs 1884’te Paris’te öldü. Tıp öğrenimi gördüğü Strasbourg Üniversitesi’nden 1843’te mezun olduktan sonra Paris’e geçerek organik kimya alanındaki çalışmalara yöneldi. 1844’te Eczacılık Fakültesi’nde laboratuvar asistanlığına, 1849’da öğretim görevliliğine atandı. 1853’te profesörlüğe yükseltildi. 1866’da fakülte dekanlığım üstlendiyse de idari görevlerle uğraşmak istemedi ve 1874’te Sorbon-ne Üniversitesi’nde yeni kurulmuş olan organik kimya kürsününün başına geçti. Bu görevini yaşamının sonuna değin sürdüren Wurtz, 1864’te Royal Society’nin, 1867’de de Fransız Bilimler Akademisi’ nin üyeliğine seçilmiştir.
Önceleri çalışmalarını fosfor asitlerinin incelenmesi üzerinde yoğunlaştırarak, bu bileşiklerdeki hidrojenin bir başka atom ya da molekülle değiştirilip değiştirilemeyeceğini araştıran ve bu arada fosfor oksiklorürü bulan Wurtz, aynı araştırmayı 1849’da amonyakla yineleyince amonyağın ilk organik türevi olan etilamini elde etti. Bu buluşuyla az sayıdaki maddeden çeşitli doğal bileşiklerin hazırlanabileceğini gözler önüne serdikten sonra araştırmalarını tümüyle organik alana kaydıran Wurtz, 1856’da etilen glikolü, 1867’de Kekule ile birlikte fenolü, 1872’de alkolü sentez yoluyla elde etti. Ayrıca glikolik asit, etilen oksit, etilen klorhidrin, kolin gibi birçok doğal bileşiği elde etmeyi başardı.
Sodyumun alkil halojenürleri üzerindeki etkisinden yararlanarak, alifatik yapıda ve karbon atomları tek bağ ile bağlanmış bir hidrokarbon sınıfı olan alkanlarm elde edilmesini sağlayan ve kendi adıyla anılan bir genel sentez yöntemi de geliştiren Wurtz, ülkesinde atom kuramını savunan ilk bilim adamlarının arasında yer almıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Histoire des doctrines chimiques depuis Lavoisier, 1868, (“Lavoisier Sonrası Kimya Öğretileri Tarihi”); La theorie atomique, 1879, (“Atom Kuramı”); Traite de chimie biologique, 1880, (“Biyoloji Kimyası Üstüne”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi