Belek Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

BELEK ( ? – 1124)

Artuklu emiri. Haçlılar’a karşı giriştiği seferlerle tanınmıştır.

Balak veya Balağ adlarıyla tanınan Nurü’d-Devle Belek b.Behram b. Artuk’un doğum tarihi bilinmiyor. Suriye Selçuklu sultanı Tutuş, 1094’te Emir Bozan’ı öldürdükten sonra Urfa bölgesindeki kentleri emirlerine dağıttı. Sürüe’u Sökmen el-Kutbî’ye verdi.O    da burasını Belek’e bağışladı.

Belek, I. Haçlı Seferi’nde, Büyük Selçuklu ordusuna katıldı. Ordunun Antakya önünde yenilmesinden sonra, Sürüc kentini de kaybetti. Burasını geri almak için 1100’de kent üzerine yürüdü. Urfa kontu II.  Baudouin ile Sürüc senyörü Foulque de Chartres karşılık vermek istedilerse de yenildiler. Urfa kontu, Antakya’dan yardım alıp geri döndü. 1101 ’de bu kez Belek yenilip geri çekildi.

1104’te amcası Sökmen el-Kutbî ile Musul valisi Çökermiş’in Haçlılar’a karşı yaptıkları savaşa katıldı. Irak’taki karışıklıkları bastırdı. 1105’te Hanicar kasabasını aldı. 1110’da Necmeddin İlgazi’nin yanında, Haçhlar’a karşı gönderilen birliklere katıldı.

Harran emiri Mevdud, burasını Necmeddin İlgazi’ye verince bunu uygun bulmayan Sökmen el-Kutbî ile araları açıldı. Ilgazi ordudan ayrıldı. Sökmen el-Kutbî orduda kalan Belek’i Muş civarındaki Aydziats kalesine gönderip zincire vurdurdu. Ancak, 1111’de Sökmen el-Kutbî ölünce hapisten kurtuldu.

Belek, Genç ve Çapakçur bölgesi emiri Çubuk-oğlu Mehmed Bey’in 1112’de öldüğünü öğrenince toplayabildiği Türkmenler’in yardımı ile Palu, Çemişkezek ve Dersim yöresini aldı. Palu’yu kendisine emirlik merkezi yaptı. 112Q’de Mengücük Beyliği topraklarına girdi. Kemah ve Erzincan’ı ele geçirdi. Mengücük Gazi Bizans’ın Trabzon valisi Constantin Gabras’ın yanına sığındı. Bir süre sonra birlikte Belek’e saldırdılar. Bozguna uğrayan Gabras, ancak 30.000 dinar vererek kurtuldu.

1122’de Urfa kontu Joselin de Courtenay ile Birecik senyörü Galeran du Puiset’yi Sürüc yakınında yenip tutsak etti. Urfa’nm teslimine karşın kendilerini serbest bırakacağını söyledi. Önerisini geri çeviren kont ve adamlarını Harput’a gönderdi, oradaki kalede tutukladı.

1124’te Delük ve Raban senyörü Mahuis ile diğer kimi şövalyeler Maraş ve Keysum kontu Geoffrey’in etrafında birleşerek, 10.000 kişiden fazla atlı ve yaya ile Menbic’e (Münbiç) yürüdüler. Savaşta Geoffrey’in de aralarında bulunduğu birçok Haçlı şövalyesi öldürüldü.!. Ancak Belek de kuşatma sırasında 8 Mayıs 1124’te kaleden atılan bir okla öldü. Cenazesi Halep’e getirildi. İbrahim Peygamber’in makamı önüne gömüldü.

Belek’in ölümünden sonra toprakları, Timurtaş, Şemsü’d-Devle Süleyman ve Davud b. Sökmen beyler arasında bölündü.

•    KAYNAKLAR: İ.Artuk, Artuk Oğullan Tarihi, 1944; I.Demirkent, Urfa Haçlı Kontluğu Tarihi, 1974; Gregory AbuTFarac (Bar Hebraeus), AbûTFarac Tarihi, I, 1945; O.Turan, Doğu Anadolu Türk Devletleri Tarihi, 1980.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi