Aziz Nedir, Ne Demek, Anlamı Esmaül Hüsna’da Aziz İsmi

Azîz, Allah’ın isimlerinden (esmâ-i hüsnâ”) biri.

Azîz, “dengi ve benzeri bulunmayacak derecede değerli ve şerefli olmak, güç­lü ve yenilmez olmak; güç, şiddet, üs­tünlük” mânalarına gelen izz veya iz­zet kökünden sıfat olup “değerli, şeref­li, güçlü ve daima üstün gelen” demek­tir.

Azîz “dengi ve benzeri bulunmayan” manasıyla tenzîhî,”güçlü ve daima galip olan” manasıyla da zâtı sıfatlar grubu­na girer. Nadiren “izzet ve kuvvet veren” (el-muiz) anlamında da kullanılır ki bu durumda fiilî sıfatlardan sayılır. “Zayıf ve güçsüz” mânasındaki zelilin karşı­tı olan azîz, Allah’ın kudret ve kuvveti­nin kadîm olduğunu ve yaratıklardaki gibi değişikliğe uğramadığını da ifade eder.

Azîz ile birlikte izzet de birçok âyet ve hadiste Allah Teâlâ’ya nisbet edilmiş­tir. Doksan kadar âyette geçen azîz dai­ma esmâ-i hüsnâdan hakîm, kavî, muk­tedir, rahîm. gafur gibi başka bir isimle beraber kullanılmıştır. Azîz İle bu isimler arasında birbirini teyit etme ve denge­leme münasebeti vardır. Azîz ismi alfm, hamîd ve rahîm isimleriyle birlikte lafza-i celâl yerine doğrudan zât-ı ilâhiyyenin adı olarak da kullanılmıştır (bk. En’âm 6/96; İbrahim 14/1; Şuarâ 26/ 217). Bu husus ulûhiyyetin başlıca özel­liklerinden birinin izzet olduğunu gös­terir.

Diyanet İslam Ansiklopedisi