Autrecourt’lu Nicholas Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

NICOLAS [Autrecourt’lu] (1300 ?-1350 ?)

Fransız, tanrıbilimci. Alginin, algılanan nesnenin varlığına kanıt olmadığını ve nedenlerin etkilerini zorunlu olarak doğurmadığını ortaya atmıştır.

Doğum yılı ve yeri kesin değildir. Metz’de öldü. 1320-1328 arasında Sorbonne’da tanrıbilim okuttu. 1340’ta öğretilerinde bulunan sapkınlık ve yanılgı suçlamasıyla yargılanmak üzere Roma’ya çağrıldı. Yargılama, Papa’nın ölümü üzerine yarıda kaldı. Birkaç yıl sonra yeniden başlatılıp 1346’da sonuçlandırıldı. Düşüncelerini geri almak ve kitaplarım Paris’ te halk önünde yakmak cezasına çarptırıldı. Üniversiteden de çıkarılıp, 1350’de Metz katedralinde bir göreve atandı.

Occamlı William’inkine benzer bir bilgi kuramı geliştiren Nicolas için çelişkisizlik ilkesi temeldir. İnanç varlıkları dışında, doğru olan her önermenin, bu ilkeyi koşul alması gerekir. Çelişkisizlik ilkesine indirgenebilen önermeler kesin bilgidir. Çelişkisizlik ilkesine iki ayrı yolla indirgenmek söz konusu olabilir. Bir önerme öznesinin kavramında yüklem içerili-yorsa, bu doğrudan indirgenebilir bir düşüncedir. Bunun dışındakiler ancak dolaylı olarak indirgenebilir.

Nicolas kesinliği yalnızca çelişkisizlik ilkesine indirgenebilen önermelere özgü saymamıştır. Ona göre, algının ilk ve doğrudan verileri konusundaki savlar da kesindir. Algının renk ve ses duyumları gibi ilk verileri kesin bilgidir. Bunun nedeni de renk ve sesin algıdan çıkarsanan bir sonuç olmayışıdır. Bir rengin algılandığını bildirmek, o an, anlıkta bir renk deneyinin bulunduğunu açıklamaktır. Çünkü, bir renk algıladığını, buna karşın anlığında o rengin deneyi bulunmadığını bir arada söylemek çelişik olur. Bir rengi algılamak o rengi taşıyan nesnenin var olmasını gerektirmez. Bunu yadsımak çelişkisizlik ilkesine aykırı değil. Bu nedenle algıya dayanarak, tözlerin varlığını kanıtlama amacı güden uslamlamalar geçersizdir.

Bu düşüncelerini neden-etki ilişkisine uygulayan Nicolas şu sonuçlara varır: Geçmişte elini ateşe yaklaştırınca sıcaklık duyan biri, bunu şimdi ya da gelecekte yaparsa sonucun değişmemesi olasıdır. İnsan, deneyindeki geçmiş bağlantıların yinelenmesini bekler. Bu, iki olay arasında deneyde görülen sürekli yinelenmenin yol açtığı bir inanç, bir beklentidir. Ancak, nedenin ortaya çıkması etki denilenin ortaya çıkmasını zorunlu kılmaz.

Nicolas’ın bu düşünceleri algı ve neden kavramlarıyla temellendirilen her türlü Tanrı kanıtını olanaksız bıraktığından kilisenin tepkisiyle karşılanmıştır.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi