Arturo Alessandri Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

ALESSANDRI, Arturo (1868 – 1950)

Şilili siyaset adamı. İki kez devlet başkanlığı yapmıştır.

Linares yakınlarında doğdu. Bir İtalyan göçmeninin oğludur. 1893’te Şili Üniversitesi Hukuk Bölü-mü’nü bitirdi. Aynı yıl Temsilciler Meclisi’ne seçildi. 1915’e değin süren meclis üyeliği sırasında, birçok kez sanayi ve maliye bakanlığı görevlerinde bulundu.

1920 seçimlerinden önce, Şili’de etkinlik gösteren yirmi beş kadar parti vardı. Bunlardan yaklaşık on beşi Arturo Alessandri’nin başkanlığı altında, Liberal İttifak adıyla birleşti; muhafazakâr partiler ise Ulusal Birlik adıyla bir ittifak kurdular.

Alessandri, köklü değişiklikler öneriyordu. Program, yeni bir anayasa ile devlet başkanmın gücünün artırılmasını, devlet ile kilisenin birbirinden ayrılmasını, genel oy hakkının tanınmasını öngörüyordu. Gelir vergisi konması ve toprak vergisinin artırılması yoluyla oligarşiden kaynak aktarılmasını ve toplumsal refahın yükseltilmesini amaçlıyordu.

Alessandri, seçimleri çok az bir farkla kazandı, ama Kongre’nin yapısı çok hassastı. Temsilciler Mec-lisi’nde Liberal İttifak, Senato’da ise muhafazakârlar çoğunluktaydı. Bu nedenle, üç yıl içinde, yalnızca gelir vergisi koyma konusundaki sözünü tutabildi. Birçok reform sırada beklerken, kongre üyelerinin aylıklarının artırılması konusunda bir yasa kabul edilince, ordu içinden bir grup meclisi işgal etti. Meclis üzerinde baskı uygulayarak, bir oturumda on üç reformun yasalaşmasını sağladıktan sonra Kongre’ yi dağıttılar. Askeri müdahale üzerine istifa eden Alessandri, İtalya’ya gitti. 1925’te, askeri yönetimin etkisiz kaldığı gerekçesiyle, Albay Carlos Ibanez del Campo ile Albay Marmaduque Grove kansız bir darbe ile cuntayı devirdiler. Alessandri göreve çağrıldı. Bir kongre toplayarak,1920 seçimlerinden önce söz verdiği anayasayı hazırladı. Anayasa, özel girişimcilik karşısında devlete ayrı bir önem veriyordu.

Anayasa hazırlandıktan sonra Alessandri destek beklerken, Savaş Bakanı olan Ibanez, devlet başkanlığına aday olarak karşısına çıktı. Aralarındaki çekişme sonunda Alessandri, ülkeyi terke zorlandı ve yeniden İtalya’ya gitti. Şili’de 1927-1931 arasındaki diktatörlük döneminde yirmi bir kabine değişti. Ibanez’in devrilmesine değin süren bu karmaşa dönemi sonunda yapılan seçimlerde Alessandri yeniden devlet başkam seçildi. 1930 Dünya Bunalımı’nın etkisiyle Şili bakırına olan talebin düşmesi, ekonomiyi ciddi bir durgunluğa sürüklemişti. Alessandri, ülke ekonomisini canlandırmak için çeşitli önlemler aldı. Maden üretimini artırıcı, sanayii teşvik edici bir ekonomik politika uyguladı. İstihdam yaratmak amacıyla kamu harcamalarını artırdı, okul ve konut yapımına hız verdi. Uyguladığı siyaset ile orta kesimlerin ve işçilerin desteğini kazandı. Siyasal yapı da düzene kavuştu.

1936’da, ülke çapında büyük bir demiryolu grevi başladı. Alessandri grevi bastırmak amacıyla işçi önderlerini tutuklattı ve demiryollarının işletilmesini orduya verdi. Bunun üzerine, sol kanat Alessandri’ den desteğini çekerek Halk Birliği’ni kurdu. Arturo Alessandri, altı yıllık başkanlık dönemini 1938’de tamamladıktan sonra 1944’te yeniden senatoya seçildi. Ölene değin bu görevini sürdürdü.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi