Antoine Lavoisier Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

LAVOISIER, Antoine Laurent de (1743-1794)

Fransız, kimyacı. Oksijenin kimyasal tepkimelerdeki işlevini açıklayarak flojiston kuramını çürüten çığır açıcı çalışmalarıyla çağdaş kimyanın doğuşunu hazırlamıştır.

26    Ağustos 1743’te Paris’te doğdu, 8 Mayıs 1794’te aynı kentte öldü. Babası Paris Parlamentosu’ nda hukuk danışmanı, annesi varlıklı bir ailenin kızıydı. Beş yaşındayken annesini yitirince, kendisinden birkaç yaş küçük kız kardeşiyle birlikte anneannesinin ve teyzesinin yanında büyüyen Lavoisier, 1754’te, o dönem Fransa’sının en iyi okullarından College Mazarin’e verildi. Dokuz yıl boyunca sağlam bir klasik öğrenim gördüğü bu okulda ünlü astronomi bilgini La Caille’ın verdiği matematik ve fen derslerinden çok etkilenmesine karşılık, aile geleneğinin sürmesini isteyen babasının yönlendirmesiyle 1763’te hukuk diplomasını, 1764’te de lisans derecesini aldı. Gene de fen bilimlerine duyduğu ilgiyi yitirmemiş, botanikçi Bernard de Jussieu’nün eğitsel gezilerine katılarak,ardından jeoloji bilgini Jean-Etienne Guet-
tard (1715-1786) ile birlikte jeoloji ve mineraloji incelemeleri yaparak ilgi alanını genişletmişti. Bu çalışmaları için kimya bilgisinin gerekliliğini görerek Guillaume François Roulle’nin (1703-1770) derslerini izlemeye başlayan Lavoisier’nin kimya konusundaki ilk önemli araştırması alçıtaşınm analiziydi. 1764 sonlarında, hidratlı kalsiyum sülfat bileşimindeki alçıtaşınm analizini yaptıktan sonra, sülfürik asit ve kalkeri ısıtarak bu doğal tuzun sentezini de başaran ve çalışmasını Fransız Bilimler Akademisi’ne sunan Lavoisier, 1766’da bu kez Paris sokaklarının aydınlatılmasına ilişkin ayrıntılı bir incelemesiyle altın madalya kazandı. Ardından çeşitli maden sularının analizini içeren yeni bir çalışmasıyla başarılı bir araştırmacı olduğunu kanıtlayarak 1768’de Bilimler Akademisi’nde yardımcı kimyacılığa getirildi. Üyelik aşamasının en alt basamağından katıldığı bu önemli bilim kuruluşunda hızla yükselerek 1778’de tam üyeliğe seçilecek, kısa sürede ülkesinin önde gelen bilim adamları arasında yerini alacaktı.

Akademi’ye girdiği yıl, belli bir yüzde karşılığı Fransız hükümeti adına dolaylı vergileri toplamakla yükümlü özel bir kuruluş olan “Ferme Generale”de çalışmaya başlayan Lavoisier, 1771’de, bu kuruluştaki yüksek görevlilerden birinin kızıyla, 14 yaşındaki Marie Anne Pierette Paulze ile evlendi. Bu evlilikle, mutlu bir beraberliğin ötesinde, bilimsel çalışmalarına katılan ve yapıtlarındaki desenlerin çizimini üstlenen yakın bir çalışma arkadaşı kazanmış, üstelik kayınpederinin de desteğiyle şirketteki etkinliği giderek artmıştı. Nitekim 1779’da kuruluşun sorumlu “fermier general”leri arasına katıldı. Zamanının önemli bir bölümünü alan bu görevinin, kimya çalışmalarının ve Akademi’deki yükümlülüklerinin yanı sıra 1775’te devletin barut fabrikaları müfettişliğine getirilen Lavoisier, o tarihten sonra evini ve laboratuvarını taşıdığı cephane fabrikasında hem güherçile üretimini büyük ölçüde artırdı, hem de kimya araştırmalarını aksatmadan sürdürebildi. 1772’de babası, yeni evliler için, Blois yakınlarında, soyluluk unvanıyla birlikte büyük bir toprak satın almıştı. Çalışkanlığı ve örgütleme yeteneğiyle her girişiminde başarılı olan Lavoisier 1778’de bu topraklarda örnek bir çiftlik kurdu, ülkesinde bilimsel tarımın öncülüğünü yaparak, geliştirdiği yeni yöntemlerle tarımsal üretimde büyük bir artış sağladı. 1789’da Etats Generaux’ya yedek milletvekili seçildi. Ertesi yıl, standart bir metrik sistem hazırlamak üzere kurulan komisyonun sekreterliğine getirildi. 1791’de de elindeki istatistik verilerinden yararlanarak Fransa’nın tarım gelirlerini incelediği ve yeni bir vergilendirme sistemi önerdiği De la richesse territoriale du Royaume de France (“Fransa Krallığı’ nin Toprak Zenginliği Üstüne”) adlı bir yapıt yayımladı. Ne var ki, 1789 Fransız Devrimi ile birlikte Lavoisier için yaşam güçleşmiş, halkın sömürülmesi-nin simgesi sayılarak tüm tepkileri üstüne çeken Ferme Generale’deki ortaklığı nedeniyle krallık yönetiminin temsilcisi olarak görülmeye başlanmıştı. Özellikle, 1780’de Bilimler Akademisi’ne sunduğu bir çalışmasını eleştirerek geri çevirdiği Marat’mn ağır suçlamalarıyla bilimsel kişiliği de göz ardı edilen Lavoisier 1791’de tüm görevlerinden alındı, Aralık 1793’te de Ferme Generale’in 27 ortağıyla birlikte tutuklandı. Kimyada gerçek bir devrim yapmış ve ünü ülke sınırlarını çoktan aşmış bu büyük bilim adamının bağışlanması için bilim çevrelerinden gelen tüm baskılara karşın, 8 Mayıs 1794’te, birkaç saatlik bir duruşmadan sonra, şirketin diğer ortakları gibi giyotinle idam edildi.