Ali Paşa (Çorlulu) Kimdir, Kısaca Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

ALİ PAŞA [ Çorlulu ] (1669/70 – 1711)

Osmanlı sadrazamı. Mali alanda düzenlemeler yapmıştır.

Çorlu’da doğdu. Midilli’de öldü. Küçük yaşta zekâsıyla Kapıcıbaşı Kara Bayram Ağa’nın dikkatini çekerek onun korumasına girdi. Enderun’da yetişti. Daha sonra Hasoda’ya alındı. 1700’de II. Mustafa’ya silahdar oldu. Silahdarlığı sırasında saray görevlilerinin rütbe ve derecelerini gösteren bir yönetmelik hazırladı. Enderun’da yeni bir düzen kurmak ve silahdar ağasını da buraya egemen kılmak doğrultusundaki çalışmalarıyla padişahın güvenini kazandı.

Bu durumu çekemeyen Sadrazam Rami Mehmed Paşa ile Şeyhülislam Feyzullah Efendi 1703’teki cebeci ayaklanmaları sırasında Ali Paşa’ya vezirlik rütbesi verip sözde onu yücelterek Enderun’dan uzaklaştırdılar. Aynı yıl, II. Ahmed tahta geçtiğinde Edirne’de sadaret kaymakamı olarak bulunan Ali Paşa, Halep valiliğine atandı. Bu arada padişahın Edirne’deki eşyasını İstanbul’a aktarmakla görevlendirildi. İstanbul’a gelince kubbe veziri olarak alıko-nuldu. Ardından, kısa bir süre rikâb kaymakamlığı yaptı. Enderun’daki etkisini çekemeyen Sadrazam Kalaylıkoz Ahmed Paşa tarafından, 1704’te Trablusşam valiliğine gönderildi. Ahmed Paşa sadrazamlıktan uzaklaştırılınca yeniden kubbe veziri olarak İstanbul’ a döndü. 1705’te ikinci kez rikâb kaymakamlığına getirildi. 1706’da Baltacı Mehmed Paşa’nın yerine sadrazamlığa atandı. 1708’de II. Mustafa’nın kızı Emine Sultan’la evlenerek saraya damat oldu.

Çorlulu Ali Paşa, ilk iş olarak mali alanda düzenlemeler yaptı. Saray harcamalarında denetim sağladı. Yeniçeri ve cebeci ocağında ayıklamalar yapıp bu alandaki gereksiz harcamaları kısıtlayarak, bu paralarla ordu ve donanmanın eksiklerini giderdi. Ali Paşa, dış siyasette Rusya’ya karşı İsveç’le işbirliğinden yanaydı. Bu amaçla Babadağ Muhafızı Yusuf Paşa’yı İsveç Kralı Demirbaş Şarl’la (Kari XII) görüşmekle görevlendirdi. Yusuf Paşa, İsveç kralına Rusya ile yapacakları bir savaşta Kırım askeri ile yardım etmeye söz verdi. Ancak III. Ahmed’in Rusya ile olan antlaşmanın çiğnenmemesi için yaptığı uyarı üzerine, İsveç’le işbirliğinden vazgeçti.

1700’de Rusya ile yapılan antlaşmayı 1711’de yeniledi. Bu antlaşmaya 1709’da Osmanlılar’a sığınmış olan Demirbaş Şarl’ın Rusya’nın gözetiminde ülkesine iadesini içeren bir madde eklendi. Bunun üzerine Demirbaş Şarl, Çorlulu Ali Paşa’yı azlettirmek için yoğun bir mücadeleye girişti.Çeşitli yönetim kademelerindeki yandaşlarının görevlerinden alınmalarıyla saraydaki desteğinden yoksun kalan Ali Paşa, Sinop’a sürdüğü eski Şeyhülislam Paşmakçızade Ali Efendi’nin kendisine bilgi verilmeksizin affedilerek İstanbul’a getirilmesi ile gücünü iyice yitirdi. Kızlar Ağası Süleyman Ağa ve Damat Ali Paşa’nın padişahı kışkırtmaları sonucu 1710’da sadrazamlıktan azledildi. Kefe muhafızlığına gönderildi. Ancak yoldan çevrilerek Midilli’ye sürgün edildi. 1711’de, orada idam edildi.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi