Afyon Karahisar Mevlevihanesi Tarihçe, Özellikleri, Hakkında Bilgi

Karahisar Mevlevîhânesi. XIV. yüzyılda Afyon’da kurulan. Divane Mehmed Çelebî’nin (0.951/1544’len sonra) medfun bulunduöu mevlevîhâne.

Afyon il merkezinde Karahisar’ın ete­ğinde Sivritepe’ye çıkan dik yamacın baş­langıcında, bugünkü Zâviyesultan mahal­lesinde kuzeyden güneye meyilli olarak inen yaklaşık 5000 m2’lik bir arsa üzerin­de bulunmaktadır. Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’den sonra âdeta ikinci pîr olarak ka­bul edilen Divane Mehmed Çelebi burada medfun olduğundan Mevlevîler’ce Konya Mevlânâ Dergâhı”ndan sonra en önem­li Mevlevî Âsitânesi olarak kabul edilen mevlevîhâne bugün Mevlevî Camii veya Türbe Camii olarak bilinmektedir.

Mevlevîhânenin ne zaman, kim tarafın­dan ve kimin adına yaptırıldığı, planının ne şekiller aldığı kesin olarak bilinmemek­tedir. Mevlevîliğin Afyon karahisar’la iliş­kisinin daha Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî zamanında başladığı, Sultan Veled’in bir süre burada kaldığı ve kızı Mutahhara Hatun’u 1276 yılında Germiyanlı Savcı Bey’in oğlu Umur Bey’le evlendirdiği, aynı za­manda ilk Mevlevî tekkesinin nüvesini kurma girişiminde bulunduğu bilinmek­le birlikte bu girişimin nasıl sonuçlandığı konusunda yeterli bilgi yoktur. Arif Çele­bi Afyon’da misafir kaldığında ev sahibi

Sâhiboğlu Ahmed Bey’in bağışladığı ar­saya 1316’da ahşap bir dergâh yapılmış, aynı yıl Mutahhara Hatun’un oğlu Germiyanoğlu Yâkub Bey dergâh fakirlerinin geçinmesi için dayısı Arif Çelebi’ye Büyük-kalecik, Küçükkalecik ve Ortakalecik köy­leriyle Kışiacik, Deper (Ataköy), Kozluca, Çukurköy gibi yerleri mevlevîhâneye vak­fetmiştir. Yıldırım Bayezid 1392’de Yâkub Bey’in kaybolan 1316 tarihli vakfiyesinin yenilenmesini emretmiştir. II. Yâkub Bey ise 1422 tarihli vakfiyesinde mevlevîhâ­neye Atanos.Ağaçayı, Sarıcaova, Gezler gibi beş köy daha vakfetmiştir. Mevlevî­hâne çeşitli bağış ve vakfedilen mülklerle çok zengin gelirlere sahip olmuştur.

Kuruluşundan Mutahhara Hatun’un torunu Germiyanoğlu Balı Mehmed Çe­lebi’ye (Abâpûş-i Velî) kadar (ö. 890/1485) on altı kişi dergâhta postnişinlik yapmış­tır. Mevlânâ soyundan ilk postnişin olan Abâpûş-i Velî’nin yerine oğlu Divane Meh­med Çelebi geçmiştir. Divane Mehmed Çelebi’nin kızı Destînâ Hatun ve Küçük Arif Çeiebi’nin kızı Güneş Hatun, küçük yaşta olan oğullarına vekâleten dergâh postnişinlik görevini üstlenmişlerdir. Di­vane Mehmed Çelebi başta olmak üzere Mevlevîliğin birçok seçkin siması ünlü bestekâr Kûçek Mustafa Dede, Gülşen-i Esrâr’ın yazarı Muğla Mevlevîhânesi postnişini İbrahim Şâhidî bu dergâhta yetişmişler ve burada defnedilmişlerdir.