Edmund Beecher Wilson Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

WILSON, Edmund Beecher (1856-1939)

ABD’li biyoloji bilgini. Hücrebilim, embriyoloji ve kalıtım konusuda çalışmış, özellikle hücre yapısının ve işlevinin anlaşılmasına katkıda bulunmuştur.

19 Ekim 1856’da Illinois Eyaleti’nin Geneva kentinde doğdu, 3 Mart 1939’da New York kentinde öldü. 1878’de Yale Üniversitesi’ne bağlı Sheffield Scientific School’dan lisans diplomasını, 1881’de Johns Hopkins Üniversitesi’nden doktora derecesini alıp, aynı üniversitede bir yıl asistan olarak çalıştıktan sonra, 1882-1883 yıllarında Avrupa’nın çeşitli kentlerini dolaşarak Cambridge ve Leipzig üniversiteleri ile Napoli’deki Zooloji Araştırmaları İstasyonu’nda araştırmalar yaptı. Ülkesine dönünce bir yıl Williams College’da, bir yıl Massachusetts Institute of Techno-logy’de ders verdi; 1885’te de Bryn Mawr College’da Biyoloji Bölümü’nün başkanlığım üstlendi. 1891’de zooloji profesörü ve Zooloji Bölümü başkanı olarak Columbia Üniversitesi’ne geçen Wilson, 1928’de emekliye ayrılıncaya değin bu üniversitedeki görevini sürdürdü ve yönetimindeki Zooloji Bölümü’nü bu alanda uluslararası bir üne kavuşturdu.

Wiison, embriyoloji ve kalıtım konusunu hücre düzeyinde ele alarak, özellikle hücrenin yapısını, işlevini ve kalıtımdaki rolünü aydınlatan kuramsal ve deneysel çalışmalarıyla 19.yy sonları ile 20.yy başlarının en önemli biyoloji bilginlerinden biridir. Döllenmiş, hatta döllenmemiş bir yumurtadan, türüne özgü bireysel bir canlının nasıl geliştiğini ve ana-babanm tüm özelliklerinin yeni kuşaklara nasıl aktarıldığını araştırmak üzere başladığı deneysel embriyoloji ve kalıtım çalışmaları Wilson’ı, canlıların oluşumuna, gelişimine ve soyunu sürdürmesine ilişkin tüm sorunların ancak hücre düzeyinde incelenebileceği düşüncesine yöneltmişti. Bu amaçla, döllenmeden başlayıp blastula evresine gelinceye dek embriyonun gelişmesini hücre hücre incelemek ve bölünmeyle oluşan oğul hücrelerden herbirinin embriyondaki yerini bir bir belirlemek üzere çok hassas teknikler geliştiren Wilson, hücrelerin soy kütüğünü saptama yönteminin öncüsü oldu. Bu yöntemle, bir blastula-daki her oğul hücrenin hangi ana hücreden türediğini saptayabilen ve hücre bölünmesinin eksiksiz bir modelini çıkararak, farklılaşmış doku türlerinin oluşumunu belirleyebilen Wilson, sonraları hücrenin iç örgütlenmesini ve kalıtımdaki işlevini araştırmaya başladı. Mendel yasalarını hücrebilime uygulayarak, cinsiyetin ve diğer özelliklerin belirlenmesinde kromozomların temel kalıtım öğesi olduğunu vurgulayan, dişide normal olarak XX, erkekte ise XY kromozom takımı bulunduğunu ve doğacak yavrunun cinsiyetinin sperm hücresinden aldığı X ya da Y kromozomlarıyla belirlendiğini kanıtlayan Wilson’ın The Celi in Development and Inheritance (“Gelişmede ve Kalıtımda Hücre”) adlı yapıtı, Mendel yasalarının hızla benimsenmesini sağlamış ve öncelikle öğrencisi Morgan’ın geliştireceği kromozomlara dayalı kalı-
tım kuramını ardından tüm genetik bilimcilere esin kaynağı olarak biyoloji bilimlerinin gelinmesini derinden etkilemiştir.

• YAPITLAR (başlıca): General Biology (T.Sedgwick ile), 1886, (“Genel Biyoloji”); The Celi in Development and Inheritance, 1896, (“Gelişmede ve Kalıtımda Hücre”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi