Ady Endre Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

ADY, Endre (1877-1919)

Macar şair. Macar şiirine biçim ve öz açısından yenilikler getirmiştir.

Erdmindszent’de doğdu. Sonradan yoksullaşmış soylu bir ailenin çocuğuydu. Debrecen’de hukuk öğrenimi gördü. 1899’da döneminin önemli kültürel merkezlerinden biri olan Nagyvarad’a yerleşmesi yaşamının dönüm noktası oldu. İlk kitabını, Versek (“Şiirler”) aynı yıl yayımladı. 1900 yılında başladığı gazeteciliği ölümüne değin sürdürdü. 1904-1907 arasında Fransa’ya yaptığı yolculuklar dünya görüşünün olgunlaşmasına yol açtı. 1905’te Macar edebiyatının önde gelen dergilerinden Nyugat çevresinde toplanmış aydınlardan biri olarak sivrildi. 1906’da yayımladığı Uj Versek (“Yeni Şiirler”) hem öz hem biçim açısından uzun süre tartışılan yenilikler getirdi. I. Dünya Savaşı’na antimilitarist ve insancıl özle dolu şiirlerle karşı çıktı. 12 şiir kitabının yanı sıra, öyküler ve sayısız makaleler yazmıştır. Yorucu çalışmaları ve alkolün etkisi sonucu Budapeşte’de öldü.

Yüzyılın başlarında Macar şiirine egemen olan Petöfi ve Arany taklidi şiirlerden farklı olarak biçim ve içerikte özgün şiirlerle çığır açıcı olmuştur. Macar halkına olan sevgisi ve bundan kaynaklanan siyasal yönsemesi şiirlerinde büyük yer kaplamıştır. “Yeni bir çağa yeni dizeler” anlayışıyla Macar şiirinin önemli vapıtaşlarından birini oluşturmuştur.

•    YAPITLAR (başlıca): Versek, 1899; Uj Versek, 1906; Az llles Szekeren, 1908; A Menekülö Elet, 1912; Ki Latott Engem, 1914; E. Ady Foems, (ö.s.), 1941.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi