Abdullah Zühdi Efendi Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Abdullah Zühdi Efendi (ö. 1879) Mescid-i Nebevî’nin yazılanın yazan Osmanlı hattatı.

Sahabeden Temîm ed-Dâri’nin soyun­dan geldiğini kabul eden, bunu bazan imzalarında da belirten Abdullah Zühdi Efendi, muhtemelen Şam’da doğdu; bir müddet Kütahya’da oturduktan sonra ailesiyle birlikte İstanbul’a geldi. Önce Eyüplü Râşid Efendi’den (ö. 1875) hat meşketti. Fakat asıl üstadı Kazasker Mustafa İzzet Efendi oldu. Zühdi Efen­di ondan aldığı dersler sonunda sülüs-nesih yazılarını “Kazasker vadisinde” en mükemmel yazanlardan biri haline geldi. Nuruosmaniye Camii’ndeki yazı meşkhanesinde ve Mühendishâne-i Berrî-i Hümâyun’da hat ve resim hocalı­ğı yaptı.

Yazdığı celî hat numunesini diğer hat­tatların yazıları arasından beğenen ve kendisi de hattat olan Sultan Abdülmecid, Abdullah Zühdi’yi Medine’de Mes­cid-i Nebevi’nin yazılarını yazmaya me­mur etti. Zühdi Efendi uzun yıllar Medi­ne’de kalarak Mescid-i Nebevi’nin ge­rek kubbe kasnaklarına, gerekse du­varlarına kuşak halinde celî-sülüsle âyetler yazdı. Hâlâ yerinde duran bu yazılar uzunluk ölçüsüne vurulursa, Zühdi Efendi kadar fazla celî-sülüs yaz­mış olan bir başka hattatın bulunmadı­ğı görülür. Kendisi aynı zamanda res­sam olduğundan celî-sülüsün girifi is­tiflerine çok önem vermiş, böylece sanatkârane terkipler meydana getirmiş­tir. Fakat istif endişesiyle harflerin teş­rifatına (üstüste bindiril meşindeki sıra) riayet etmediği için. yazdığı âyetler güçlükle okunabilmektedir.

Abdullah Zühdi Efendi daha sonra Mısır’a yerleşti ve kendisine “Mısır hat­tatı” unvanı verildi. Orada banknot kliselerinin hatlarını, resmî daireler için değişik yazılar ve cami levhaları yazdı. Son günlerini mekteplerdeki yazı ders­lerine nezaret etmekle geçirdi. Kahire’de vefat eden Zühdi Efendinin XIX. yüzyılda hat sanatının Mısır’da yayılıp sevilmesi hususunda büyük gayretleri olmuştur.

Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi