Hadım Ali Paşa kimdir? Hayatı ve eserleri
Hadım Ali Paşa kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: ( ?-1511) Osmanlı sadrazamı. Memlükler’le yapılan savaşlarda önemli başarılar elde etmiştir. Saraybosna yakınlarındaki Drozgometva’da doğdu. Devşirme olarak alınıp sarayda akağalar odasında yetiştirildi. Bâbüssaâde ağalığına yükseldi. II. Bayezid tahta çıkınca (1481) Karaman beylerbeyliğine atandı. 1482’de Şehzade Cem ve Kasım Bey’e karşı Konya’yı savunduğu için padişahın gözüne girdi ve Semendire valisi oldu. 1484’te Rumeli beylerbeyliğine atandı. Eflâk Seferi’nde gösterdiği başarı nedeniyle 1486’da vezirliğe yükseldi. Memlukler’le yapılan savaşa katıldı ve 1488’de Adana ve Tarsus kalelerini onarttıktan sonra Anavarza, Küre, Nemrun, Melvane, Payas ve Sis kalelerini ele geçirdi. Ancak bir süre sonra savaşın gidişi değişti ve Osmanlı ordusunda bozgun baş gösterdi. Hadım Ali Paşa dağılan orduyu toparlayarak Konya Ereğlisi ve Karaman taraflarına çekildi. 1500’de Venedikliler’in elinde bulunan Navarin ve Koron’u ele geçiren orduya komuta etti. Mora valiliğine atandı.
1501’de, Mesih Paşa’nın yerine sadrazam oldu. Yaklaşık iki yıl sürdürdüğü sadrazamlıktan azledilince yerine Hersekzade Ahmed Paşa getirildi. 1506’da ikinci kez sadrazamlığa atandı. II. Bayezid’in oğulları arasındaki iktidar mücadelesinde Şehzade Korkud’a karşı Şehzade Ahmed’i destekledi. Bu sırada Safevî Hükümdarı Şah İsmail’in kışkırtması sonucu başlayan Şahkulu ayaklanmasını bastırmakla görevlendirildi. Ayaklanmacıları bozguna uğrattı. Ancak, Sivas-Kayseri arasındaki Gökçay (Akçay) bölgesindeki bir çatışmada öldü.
Hadım Ali Paşa’nın ölmesi üzerine Şehzade Ahmed, tahta geçme mücadelesindeki en büyük desteğini yitirdi. Kısa bir süre sonra yeniçerilerin desteklediği Şehzade Selim padişah oldu. Osmanlılar’ ın ilk hadım sadrazamı olan Hadım Ali Paşa, sanatçı ve bilim adamlarını korudu. Bunlardan en önemlileri Ali Paşa hakkında yazdığı mersiyesiyle tanınan Şair Mesîhî ve Heşt Bihişt adlı yapıtını Ali Paşa adına yazan tarihçi İdris-î Bitlisî’dir.
Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 5. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983
Türk devlet adamı (öl. Gökçay 1511). Enderun’da yetişip, Bursa ve Edirne sancak beyliği, Karaman beylerbeyliği (1482) yapan Hadım Ali Paşa, Cem Sultan ve Karamanoğlu Kasım Bey’le savaştı. Vezirliğe yükseltilip (1486), Rumeli beylerbeyliğine getirilerek, Kili veAkkirman kalelerini kuşatan Boğdan beyi Stefan Cel Mare ile savaştı; Boğdan’ı yakıp yıktı. Kefalonya ve Ayamavra adalarını ele geçirdi. Sadrazamlığa (1501) atanıp Anadolu’da çıkan isyanları bastırmayla görevlendirilince, Şahkulu’nu ortadan kaldırdığı savaşta şehit düştü.
KAYNAK: GROİLER İNTERNATİONAL ENCYCLOPEDİA, CİLT-1, 1993, DANBURY, CONNECTİCUT-İSTANBUL