Güllü Agop Kimdir, Hayatı, Tiyatrosu, Eserleri, Hakkında Bilgi

GÜLLÜ AGOP (1840-1902)

Osmanlı tiyatro oyuncusu, yönetmen ve tiyatro yöneticisi. Türk tiyatrosunun Batılı bir nitelik kazanmasında ve Türkçe yapıtların sahnelenmesinde büyük payı olmuştur.

Agop Vartovyan, İstanbul’da doğdu ve aynı kentte öldü. Ermenice kaynaklarda, ölüm tarihi 1891 olarak gösterilmektedir. Yakınlarının anlattığına göreyse, oğlunun doğumundan iki yıl sonra ölmüştür. Buna göre ölüm tarihi 1902 olmaktadır. Güllü Agop, Balıkhane’de küçük bir memur olarak çalışmaktayken, 1861’de Ermenice oyunlar sahneleyen Şark Tiyatrosu’na oyuncu olarak girdi. İki yıl bu tiyatroda çalıştıktan sonra, İzmir’e gitti, orada yine Ermenice oyunlar oynayan amatör bir topluluğu yönetti.

Bir süre sonra İstanbul’a döndü. Ermenice oyunlara gelen izleyicilerin sayısının giderek azalmakta olduğunu görerek, Türkçe oyunlar sahnelemek için harekete geçti. Bu amaçla, Gedikpaşa Tiyatrosu’nu kiraladı ve kurduğu Tiyatro-yu Osmanî adlı toplulukta öncelikle Türkçeleştirilmiş oyunlar sahneye koymaya başladı. Daha sonra, izleyicilerinin ilgisini yoğunlaştırmak için destansı halk masallarını oyunlaştırma yoluna gitti. Tiyatro, 1869’da Fuzulî’nin Leylâ ile Mecnun’undan düzenlenmiş beş perdelik bir oyunla perdelerini açtı. Bu arada, yazar Ali Bey’in de desteğiyle, Gedikpaşa Tiyatrosu’nun gelişmesi yolunda bir dizi çalışmaya girişildi. Önce, yeni oyuncular bulunarak, tiyatronun kadrosu güçlendirildi, yeni oyuncuların yetiştirilmesi sağlandı. Sonra, yine Ali Bey’in çabalarıyla, Türkçe’yi tam ve doğru olarak konuşmakta güçlük çeken Ermeni oyunculara diksiyon dersleri verildi. Bu arada, pek çok ünlü tiyatro yapıtı Batı dillerinden Türkçe’ye çevirtildi. 1869-1870 tiyatro döneminden başlayarak sahnelenen Türkçe oyunların sayısı da hızla arttı.