Antoine Meillet Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

MEİLLET, Antoine (1866-1936)

Fransız, dilbilimci. Genel dilbilim anlayışını ortaya atmış ve geliştirmiştir.

Moulins’de doğdu, Châteaumeillant’da öldü. 1885’ten başlayarak, Slav dillerini, Roman dillerini, Farsça ve Sanskritçe’yi öğrendi. 1890’da bir süre Kafkasya’da kaldı. 1902-1906 arasında, Paris’te Doğu Dilleri Okulu’nda çalıştı. Ferdinand de Saussure, 1889-1890 ders yılında hastalığı nedeniyle Ecole Pratique des Hautes Etudes’deki derslerine ara vermek zorunda kalınca, yerine, bu çalışmaları iki yıldır izleyen Meillet geçici olarak atandı. 1891’de Saussure, kesin olarak Cenevre’ye dönünce de bu dersleri bütünüyle üstlendi ve 1927’ye değin aynı görevde kaldı. 1905’te, College de France’a öğretim üyesi olarak atandı.

Önceleri Slav dilleri üstüne yaptığı çalışmalarla tanınan Meillet, ardından Hint-Avrupa dillerini inceledi. Dil olgularının “toplumsal” özelliğini ortaya çıkarmaya yönelik ilk çalışmalarında, karşılaştırmalı dilbilim ilkelerini benimsedi. Öğrencisi olduğu Saus-sure’den etkilenerek onun temel kavramlarından eş-sürem (syrıchronie) kavramına çalışmalarında önemli bir yer verdi. Eşsüremliliği gerektiği gibi kullanmayan karşılaştırmalı dilbilim çalışmalarının sonuçlarından kuşku duymaya başladı.

Öte yandan, toplumbilimci Emile Durkheim’ın da etkisinde kaldı. Bu yüzden de, dilin toplumsal yanı üstünde durdu ve dil tarihini, uygarlığa ilişkin olguların yönlendirdiğini savundu. Meillet’ye göre, ister sözcük incelemesi, isterse dilbilgisi incelemesi söz konusu olsun, toplumsal yapıların, ruhsal olguların etkisini göz önünde bulundurmak zorunludur. Gene bu anlayış içinde, bir toplumun düşüncesi ve düzeni, dilin oluşumunda önemli bir işlev üstlenir.

Vendryes, Benveniste ve Martinet gibi dilbilimcileri etkileyen Meillet, yaptığı çalışmalarla eski dil felsefesinden tümüyle ayrı bir dalın, genel dilbilimin ortaya çıkmasını sağladı. Bu alana ilişkin yazı ve incelemelerini Linguistique historique et linguistique generale (“Tarihsel Dilbilim ve Genel Dilbilim”) adım verdiği kitabında topladı. Meillet’nin geliştirdiği genel dilbilim anlayışı, dilsel değişimlerin nedenlerini belirlemeye ve açıklamaya dayanır. Bu yaklaşımda, toplumsal boyutun vurgulanması ağırlık kazanır, belirli bir toplumsal yapıya özgü dilsel yapıların araştırılmasına yönelinir. Sözcüklerin anlam değişimi, dilden dile sözcük aktarımı, toplumsal sınıflarla yerel ağızlar arasındaki ilişkinin ortaya çıkarılması, Meillet’ nin geliştirdiği genel dilbilim kuramının temel amacıdır. Ayrıca, Saussure’den aldığı sistem (dizge) kavramını da, değişik bir yorumla, bir dil durumundan ötekilere geçiş kurallarının oluşturduğu bütünün belirleyici tablosu gibi değerlendirerek kullanmıştır.

•    YAPITLAR (başlıca): Aperçu d’une histoire de la langue grecque, 1913, (“Yunan Dili Tarihine Bakış”); Caracteres generaux des langues germaniques, 1917, (“Germen Dillerinin Genel Özellikleri”); Les langues dans l’Europe nouvelle, 1918, (“Yeni Avrupa’da Diller”); Linguistique historique et linguistique generale, 1921, (“Tarihsel Dilbilim ve Genel Dilbilim”); Introductiorı â l’etüde comparati-ve des langues indo-europeennes, 6. baskı, 1930, (“Hint-Avrupa Dillerinin Karşılaştırmalı İncelemesine Giriş”); Les Langues du monde (M.Cohen ile), 1924, (“Dünya Dilleri”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi