Yahya Kemal Beyatlı. Türk şair ve yazar (gerçek adı: Ahmed Agâh) Doğum. 2 Aralık 1884 Üsküp – Ölüm 1 Kasım 1958 İstanbul).

Yahya Kemal Beyatlı, Birinci Dünya Savaşı yıllarından başlayarak 40 yılı aşan bir süre boyunca eseri ve düşünceleriyle Türk sanatını kuvvetle etkiledi. Onun şiiri kendisinden önceki Türk şiir geleneğiyle köklü bir hesaplaşmanın ürünü olduğu halde hiç yadırganmadan benimsenmiş ve çok geniş kütlelere yayılmıştır.

Hayatı
Asıl adı Ahmet Agâh’tır. Agâh Kemal, Esrâr, Mehmet Agâh ve Süleyman Sadi imzalarını da şiirlerinde ve yazılarında kullanmıştır, llköğrenimine Üsküp’te Yeni Mektep’te başlayan Yahya Kemal, Mekteb-i Edep ve Üsküp İdadisinde öğrenimine devam etmiştir. Daha sonra annesinin ölümü üzerine İstanbul’a gelmiş, burada Galatasaray ve Robert Kolej’de okuma imkânı bulamamıştır. 1903’te Paris’e gitti. Orada Meaux Kolejine yazıldı. Fransızcasını ilerletti. Quartier Latin’de edebiyat ortamlarına girdi. Albert Sorel ve Camille Julian’m düşüncelerini öğrendi. Tarihte Türklüğü aramaya ve Türk şiirinin sesini arama yoluna girdi. 191 edebiyat/yahya_kemal_beyatli_1″ 231″ 209″ 2’de İstanbul’a döndü. Darüşşafaka’da ders verdi, Darülfünun’da (İstanbul Üniversitesi) profesör oldu. Kurtuluş Savaşı yıllarında yazılarıyla Milli Mücadeleye destek verdi. 1923’te Urfa milletvekili olarak meclise girdi. Daha sonra Tekirdağ ve İstanbul’dan milletvekili oldu. Varşova, Madrid ve Lizbon’da elçilik yaptı. İstanbul’da öldü. Geleneksel Türk şiiri ile Batı şiirini en iyi tarzda birleştiren şairlerimizden biridir. Aruz veznini; tarih, sonsuzluk ve aşk konusunu anlatan modern tarz şiirlerde çok iyi kullanmıştır. Şiirlerinde milli duygular, Türk tarihinin ihtişamı ve ölüm temasına rastlanır. Eserleri ölümünden sonra kitap haline getirilmiştir.

Başarılı bir nesir yazarı da olan Yahya Kemal’in kendi edebiyat anlayışını, Türk sanatı, türk tarihi, vatan ve milliyetçilik konularındaki görüşlerini dile getiren yazıları yayımlanmıştır. Yahya Kemal Mütareke yıllarında işgal altındaki İstanbul’da Kurtuluş Savaşı’nı destekleyen etkileyici yazılar kaleme almıştı. Bunları toplayan eseri (Eğil Dağlar, 1966) ve kendi çağının Ziya Gökalp, Yakup Kadri, Ali Kemal v.b. gibi sanat ve politika adamlarına ait portreleri (Siyasi ve edebi portreler, 1968) dikkati çeken nesir kitaplarındandır. Osmanlı tarihini çok iyi bilen ve kendi yaşadıkları günlerin olaylarını dile getiren vakanüvis tarihlerini yakından incelemiş olan sanatçının bu kaynaklardan gelen malzemeyle yazılmış bazı hikâyeleri vardır. Bu hikâyelerde III. Ahmet, II. Mahmud, Abdülaziz dönemlerinin saray çevreleri, devlet adamlarının entrikaları canlı tablolar halinde anlatılır. Kendi çağına kadar gelen türk şiirine ait öz ve biçim özelliklerini çağdaş zevke göre incelten, aydınlık bir dil ve ahenkli bir yapı içinde ustaca birleştiren Yahya Kemal’in şiiri İkinci Dünya Savaşı yıllarında günlük yaşayışa ve gerçekçi temele dayanan yeni şiir anlayışı karşısında eleştirilere uğramış; toplum sorunlarından uzak kalması en önemli eksiklerinden biri sayılmıştır.

edebiyat/yahya_kemal_beyatli_2

Eserleri

• 1961    Kendi Gök Kubbemiz
• 1962    Eski Şiirin Rüzgârıyle
• 1963    Rubailer ve Hayyam Rubailerini Türkçe Söyleyiş
• 1964    Aziz İstanbul
• 1966    Eğil Dağlar
• 1968    Siyasi Hikâyeler
• 1968    Siyasî ve Edebi Portreler
• 1971    Edebiyata Dair
• 1973    Çocukluğum, Gençliğim, Siyasi ve Edebi Hatıralarım

Bazı önemli yıllar

1884    Bir süre Osküp’te belediye başkanlığı da yapan İbrahim Naci Bey’le Nakiye Hanım’ın oğlu Mehmet Agâh doğdu.

1892   1902 Üsküp idadîsi’nde, İshakbey Camii Medresesi’nde ve Selânik İdadîsi’nde okudu.

1902    istanbul’da Vefa İdadîsi’ni bitirdi.

1903    Paris’te Meaux Koleji’ne yatılı öğrenci olarak girdi.

1904    Paris’te Siyasal Bilimler Okulu’nun Dış Siyaset bölümüne yazıldı.

1912    İstanbul’a döndü: Dârüşşafaka’da tarih ve edebiyat okutmağa başladı. Bir süre sonra, Sultansellm’de açılan Medresetül Vai-zin’de uygarlık tarihi, islâm uygarlığı dersleri vermeğe başladı.

1914    Dârülbedayi’de okuma kurulu üyesi olarak görev aldı.

1915    Dârülfünun’da uygarlık tarihi, batı ve türk edebiyatları tarihi derslerini okutmağa başladı.

1921    1922 Öğrencilerinden Mustafa Nihat’ın (Özön) çıkardığı Dergâh dergisinde şiirleri ve yazıları yayımlanmağa başladı. Bu dergi çevresinde toplanan ve birçoğu öğrencisi olan Ahmet Haindi (Tanpınar), Nurullah Ata (Ataç) gibi genç yazarlar üzerinde etkisi görüldü. Dergâh’ta edebiyat yazıları yanında milliyetçilik duygusuna, tarih sevgisine dayanan ve Kurtuluş Savaşı’nı savunan yazıları çıktı. Bu tür yazıları ileri ve Tevhidi Efkâr gazetelerinde de sürekli olarak yayımlandı.

1922    Lozan Barış Konferansı’na danışman olarak katıldı.

1923    Urfa milletvekili oldu.

1925    Türkiye – Suriye sınırının tespiti için Fransızlarla girişilen görüşmelerde delege olarak bulundu.

1926    Varşova’ya ortaelçi olarak gitti.

1929    Madrid’e ortaelçi olarak gitti; ek olarak Lizbon ortaelçiliği de kendisine verildi.

1934    Yozgat milletvekili oldu.

1935     1943 İki dönem Tekirdağ milletvekilliği yaptı.

1946     İstanbul milletvekili seçildi. Halkevleri sanat danışmanı oldu.

1948    Hayal şehir adlı şiiriyle İnönü Sanat Armağanı’nı aldı. Büyükelçi olarak Pakistan’a gitti.

1949    Emekliye ayrılarak yurda döndü.

1956    Hürriyet gazetesinde her hafta bir şiirine yer verilerek bütün şiirlerinin yayımlanmasına başlandı.

1958    İstanbul’da öldü; Yahya Kemal’i Sevenler Derneği ve Yahya Kemal Enstitüsü kuruldu.

1959 Yahya Kemal Enstitüsü Mecmuası yayımlanmağa başladı. 1961 Carşıkapı’da Karamustafapaşa Medresesi’nde Yahya Kemal Müzesi açıldı. Yahya Kemal Enstitüsü’nce toplu eserleri dizisinin yayımına başlandı.

1968 Maçka Parkı’na, Hüseyin Gezer tarafından yapılan heykeli kondu.