William Henry Bartlett Kimdir, Hayatı, Sanatı, Hakkında Bilgi

William Henry Bartlett, (1809-1854) Miss Pardoe’nin İstanbul hakkındaki eserini resimleyen nailiz ressamı.

26 Mart 1809’da Kentish Tovvn’da dün­yaya geldi. Manzara ressamı olarak yeti­şen Bartlett ilk resimlerini 1831-1833 yıl­larında Londra’da Kraliyet Akademisi’nde sergiledi. J. Britton’un Picturesque Antiquities of English Cities adlı kita­bı için desen çizmesi üzerine sevilen ve eserleri aranılan bir kitap ressamı ola­rak tanındı. Bu sebeple kendisinden Do­ğu ülkeleriyle Amerika hakkında yazılan bazı kitapları resimlendirmesi istendiği için altısı Yakındoğu’da olmak üzere bir­çok seyahat yaptı. Gerek Yakındoğu’da gerekse Amerika’da çizdiği resimler çe­lik gravür halinde hakkedilerek bu,ül­kelere dair kitaplarda yayımlandı. Met­nini J. Carne’ın yazdığı Syria, the Holy Land, Asia Minör…adlı kitabın resimlerini de W. Purser ile bir­likte hazırladı. Daha sonra aynı kitabın birkaç levhası Sacred Places. A series of ten Views in the Holy Land başlığı ile yirmi dört sayfalık bir metinle birlik­te Londra’da tekrar basılmıştır. Ameri­ka ile ilgili resimleri H. A. Payne tarafın­dan hakkedilerek N. B. VVillis’in bu ülke­ye dair kitabında yayımlandı.

Bartlett başka ressamlarla birlikte G. N. Wrighfin The Rhine, İtaly and Greece adlı kitabını da resimlemiştir. Bartlett’in kaleminden çıkan pek çok resim çelik gravür tekniğinde işlenerek kendi im­zası ile basılan şu eserlerde bulunmak­tadır: Walks obout the City and Environs of Jermalem (1844]; Forty Days in the Desert on the Track of the Israe-Utes ot A Journey from Cairo to Mount Sinai and Petra (1846); The Nile Boat [1849); The Overland Route 11850); Footsteps of Our Lord (1851); Pictures from Sicily (1852); The Pilgrim Fathers (1853).

Bartlett’in Türkiye’deki şöhreti, met­ni Miss Julia Pardoe tarafından yazılan İstanbul hakkındaki kitabın resimlerin­den dolayıdır. Bartlett 1835’te İstanbul’a gelerek bu resimleri yerinde hazırlamış­tı. Kitap 1839’da Londra’da The Beauties of the Bosphorus adıyla yayımlan­mış ve başka dillere de çevrilmiştir. Çok beğenilen ve resimleri sonraki yayımlar­da devamlı iktibas edilen bu 184 sayfa­lık ve bazan iki cilt halinde rastlanan ki­tabın içinde Bartlett’in seksen yedi lev­ha halinde çeliğe hakkedilerek basılmış gravürleri bulunmaktadır. Bu gravürler gerek bazı binaların XIX. yüzyılın başla­rındaki durumlarını, gerekse İstanbul’un manzarasını ve haikını göstermesi bakı­mından bugün belge olarak kullanılmak­tadır. Bunların bazılarındaki küçük nis-bet bozukluklarının ressamın mı yoksa hakkakin mi hatası olduğu anlaşılama­maktadır. Gerçeği oldukça iyi aksetti­ren bu romantik resimlerin artık çok de­ğişmiş manzaraların eski görüntülerini ebedîleştirdikleri söylenebilir. Bartlett’in Miss Pardoe’nun kitabını süsleyen sek­sen yedi resmi değişik hakkakler tara­fından işlendiklerinden aralarında kalite farkları olmuştur. J. Carter. J. C. Va-rall, H. Griffiths, J. Brandard, J. C. Bentley, W. Wallis, G. Richardson, S. Fisher, B. Adlard, J. T. VVillmore. J. Conser, S. Bradshavv adlarındaki hakkakler herhal­de İstanbul’u görmediklerinden Bart­lett’in orijinal resimlerini bazı değişik­liklerle işlemişlerdir. Halbuki Bartlett’in İstanbul’u iyi dolaştığı ve rahat çalıştığı, Topkapı Sarayı avlularından yaptığı re­simlerden anlaşılmaktadır.

Bartlett Malta’dan Marsilya’ya gider­ken 13 Eylül 1854’te gemide ölmüştür.

DİA