Thomas Kyd Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi
KYD, Thomas (1558-1594)
İngiliz oyun yazarı. Dramatik tekniği ile Shakespeare’i etkilemiştir.
6 Kasım 1558’de Londra’da doğdu, aynı kentte öldü. Öğrenimini Londra’daki Merchant Taylors Okulu’nda yaptı. Üniversite eğitimi görmedi. Latin klasiklerini İngilizce çevirilerinden okuduğu sanılıyor. İlk yapıtı The Householder’s Philosophy’yı (“Ev Sahibinin Felsefesi”) Tasso’dan esinlenerek yazdı. Comelia adlı yapıtını uyarladığı Fransız oyun yazarı Garnier’ye karşı duyduğu ilgi, onun Lady Pembroke’ un çevresi ile ilişki kurmasına yol açtı. 1589 dolayında yazdığı sanılan The Spanish Tragedy (“İspanyol Tragedyası”), çağında çok başarı kazandı. Thomas Kyd’in ayrıca Shakespeare’in oyununa kaynak olabilecek ve şimdi kayıp olan bir Hamlet yazdığını ileri sürenler varsa da, bu konuda kesin bir kanıt yoktur.
Kyd, çok açık, mert ve aykırı kişiliği, geleneklere ters düşen görüşleri, özellikle de Christopher Marlo-we ile olan ilişkisi nedeniyle tanrıtanımazlıkla suçladı. 1593’te hapsedildi, işkence gördü, suçu kanıtlanama-dığı için kurtuldu. Ancak bu olay nedeniyle adı ve onuru lekelenmişti. Bir yıl kadar sonra yoksulluk içinde öldü.
Marlowe ve Kyd, Shakespeare’den önce yaşamış ve onu etkilemiş iki önemli yazar olarak tanınırlar. Marlowe’un etkisi şiir alanında, Kyd’in etkisi ise tiyatro tekniği alanındadır. Ama Marlowe’ un yapıtları günümüzde bile izleyicinin beğenisini kazanırken, Kyd neredeyse bütünüyle bir kenara itilmiştir. Bunda, onun çok daha az sayıda ürün vermesi kadar, yapıtlarının zor ve anlaşılması güç olması da rol oynamaktadır.
Kyd’in en önemli yapıtı The Spanish Tragedy’ de çılgınlık, gerçek-sahte, oyun içinde oyun, melod-ramatik olaylar, hayaletler gibi intikam temasının tüm öğeleri vardır, içerdiği şiddete karşın, havası ürkütücü olmaktan çok romantiktir. Dili şiirsel ama oldukça yapmacıklıdır, kişileri yeterince inandırıcı değildir. Yine de karmaşık olaylar örgüsünün ustalıkla kurulduğu bir oyundur. Sahnede şiirsel dilinden çok, dramatik yapısı ile etkileyici olur. The Spanish Tragedy, yazıldığı dönemden sonraki kuşaklarca dil özellikleri ve bazı bölümleri ile bir parodi kaynağı olarak kullanılmıştır. Ancak eleştiri yöntemlerinin gelişmesiyle birlikte, kaba yapısına karşın, tragedya ve intikam oyunu türünde tipik bir örnek olarak tiyatro tarihçilerinin ilgisini çekmiştir.
Kyd’in yapıtlarındaki temel özellik tarihselliktir. Bu ise Ingiliz tragedyasının gelişme sürecinde bir aşamayı işaret eder. Tarihsellik oyunun kurgusunda, olaylar örgüsünün ele alınışında ve yaratılan etkileyici durumlardadır. Episod biçimini, öykünün akışını kişilere taşıtmayı, bu ilişkiden yola çıkarak kişilik gelişmesini izleyiciye ileten ilk yazar Thomas Kyd olmuştur. Bir başka deyişle Thomas Kyd, dramatik biçimde yazan ilk İngiliz yazarı sayılır.
• YAPITLAR (başlıca): The Householder’s Philosophy, 1558, (“Ev Sahibinin Felsefesi”); Soliman and Perseda, 1589, (“Soliman ve Perseda”); The Spanish Tragedy, 1589, (“Ispanyol Tragedyası”); The Poisoning of Thomas Elliot, Tailor, 1592, (“Terzi Thomas Elliot’un Zehirlenmesi”); Cornelia, 1594.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi