Tevki Nedir, Ne Demektir, İslam-Türk Tarihinde Tevki

Tevki’ (ar. i.)

Lügat manâsı tesir icra etmek demektir. Ancak İslâm devletlerinde resmî yazışma ıstılahı olarak kullanılır. Ferman, fermanın yazılı sureti, tayin beratı, hükümdara mahsus alâmet, tuğra ve nihayet mühür müteradifi olarak kullanılmıştır. Emeviler devrinde, herkese açık olarak yapılan arzlar hakkında karar vermeye de bu isim verilirdi. Abbasîler devrinde vezirler ve Mısır valileri de tevkî’ hakkına sahibti. Büyük Selçuklularda tevkiin biri nişan (tuğra veya alâmet) diğeri ferman olmak üzere iki manâsı vardı. Osmanlılarda ise 15. asrın başlarında hüküm, ferman, yarlık karşılığı olarak kullanıldı. 16. asırda şehzadelerin, sancaklarda vali olarak ilgili olarak yazdıkları evraka da tevki -i hümâyûn denmiştir.

Tevki ayrıca, icâze de denilen bir yazı çeşidi manâsına da gelir. Çoğunlukla icâzetnâmeler bu çeşit yazı ile yazılırlardı.