Sömürgecilik-11

Amerika’da Sömürgecilik

Amerika kıtasının sömürgeleştirilmesi, Kristof Colomb’un buraya ulaşması ile baş­lar. İspanyollar XVI. yüzyılın başlarında Orta ve Güney Amerika’nın yanı sıra Küba ve Hispanisla sömürgelerini edindiler. Bre­zilya’da ise Portekizliler egemen oldular. İspanyolları ve Portekizlileri takip eden İn­giliz, Fransız ve Hollandalılar Kuzey Ame­rika ve Antiller’e egemen oldular. Kuzey Amerika’nın en büyük sömürgeci devleti İngiltere oldu. 1607 yılından itibaren ABD topraklarında İngilizler koloniler kurdular. İlk İngiliz kolonisi Virginiya’da kuruldu. Bu tarihte Amerika’da İngiliz kolonilerinin kurulması çeşitli imtiyazlara sahip ticaret şirketleri tarafından gerçekleştiriliyordu. Kuzey Amerika’da İngiliz, Orta ve Güney Amerika’da İspanyol kolonilerin hızla ço­ğalmasını ticaretin yanı sıra dinî faktörler etkilemiştir. Özellikle Avrupa’da hakim ki­liselerden ayrılanlar ve misyonerler bura­dan uzak Amerika’ya gelip yerleşmiş ve bu­raya kendi dinî/sosyal sistemlerini yasama imkânına kavuştular. Kuzey Amerika’da sömürgecilik 1776 tarihine kadar devam et­ti ve bu tarihten itibaren bağımsızlığın elde edilmesiyle son bulduysa da Kanada’da sö­mürgecilik devam etti.

Ruyalar/kizilderili-soykirimi” 364″ 196″

Amerika kıtasında İspanyolların sömür­gecilik faaliyetleri çok kanlı, kıyıcı ve yerli medeniyetleri yok edici nitelikte olmuştur. 1492’de K. Colomb Küba’ya ulaştığında burada kurduğu Küba sömürgesinde Avru­pa’dan gelenler yerli halka her türlü zulmü fütursuzca reva görmüşlerdir. Bu sebeple yerli nüfusun hızla azaldığı bilinmektedir. XVI. yüzyılın başlarında sömürgeleştirilen Meksika’da yerli Aztekler yok edilmekle kalmadı, Aztek medeniyeti de yerle bir edil­di. Peru’da ise înkaların ülkesi işgal edile­rek milyonlarca insan katledilerek sömürge haline getirildi. Amerika kıtasının yerlileri ve onların kendi ülkelerinde gerçekleştir­dikleri medeniyetler kısa zaman içinde ta­mamen yok edildi. Kuzey Amerika’nın yer­lileri olan Kızıl Derililer, sömürgecilere karşı koymuşlarsa da bunda başarılı olduk­tan söylenemez, İngiltere’ye karşı bağım­sızlık kazanan, yerli halk değil buradaki ko­lonlarda yaşayan İngilizlerdi.

İspanyol sömürgelerinde Meksika, Ar­jantin, Şili, Peru, Kolombiya, Venezüella, Uruguay, Ekvador, Bolivya, Panama, Gua­temala, Nikaragua, Honduras, Kosta Rika, Salvador, Küba, ve Dominik devletleri, Portekiz’in sömürgeleştirdiği topraklarda ise Brezilya devleti doğmuştur.

II. Dünya Savaşı’ndan sonra hemen he­men bütün sömürgeler bağımsızlıkları al­mış, sömürgecilik tasfiye edilmişse de eko­nomik bakımdan güçlü , kalkınmış devlet­lerin yeni bağımsızlığına kavuşmuş, çeşitli ekonomik, sosyal ve siyasal problemlerle karşı karşıya olan zayıf ve fakir ülkeler üze­rindeki nüfuz ve etkileri ortadan kalkmış değildir. Zayıf üçüncü Dünya ülkelerinin ekonomik ve sosyal bakımdan kısa zaman­da kalkınmalarını gerçekleştirmek için bü­yük ve zengin devletlerin yardımlarına ihti­yaç duyulmaktadır. Sanayileşmiş gelişmiş ülkelerin az gelişmiş ülkelere yaptıkları yardımlar, bir tür yeni sömürgeciliğin ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Ayrıca sö­mürgeci ülkeler, sömürge altında tuttukları toplumlara bağımsızlıklarını verdiklerinde buradaki ekonomik menfaatlerinin deva­mını sağlayacak bazı garantiler almış, çeşit­li imtiyazlar koparmışlardı. Bunun yanı sıra genç ülkelerdeki idarecilerin de, sömürgeci ülke kadrolarının etkisinde olması, sö­mürgeciliğin doğrudan olmasa da dolaylı biçimde devam etmesini sağlamaktadır. XX. yüzyılın sonlarında bu alanda gelişen nokta Üçüncü Dünya ülkelerinin, sanayi­leşmiş ülkelere ekonomik, ticaret ve sosyal alanlarda bağımlı oluşları ve altından kalkılması zor bir borç batağına batmış olma­larıdır ki, bu durum bu genç devletlerin ba­ğımsızlıklarını ciddî şekilde tehdit etmekte­dir. Sömürgecilik, “Yeni Sömürgecilik” adıyla, değişik görünüm altında devam et­mektedir.

Sömürgecilik-1   Nedir? Tanımı, Tarihi, Sebepleri
Sömürgecilik-2   Afrika’da Sömürgecilik
Sömürgecilik-3   Fransa’nın Afrika’da Sömürgecilik Faaliyetleri
Sömürgecilik-4   İngiltere’nin Afrika’da Sömürge Faaliyetleri
Sömürgecilik-5   Almanya’nın Afrika’da Sömürge Faaliyetleri
Sömürgecilik-6   Afrika’da Diğer Avrupa Ülkelerinin Sömürge Faaliyetleri
Sömürgecilik-7   Afrika’da Sömürge Yönetimleri
Sömürgecilik-8   Afrika Ülkeleri Bağımsızlıkları
Sömürgecilik-9   Asya’da Sömürgecilik Faaliyetleri
Sömürgecilik-10 Asya Ülkeleri Bağımsızlıklıkları
Sömürgecilik-11 Amerika Kıtasında Sömürgecilik

Davut DURSUN – SBA