Selim Nüzhet Gerçek Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

Selim Nüzhet Gerçek (1891-1945) Türk matbaacılığı, gazeteciliği ve tiyatrosu hakkındaki araştırmalarıyla tanınan yazar.

İstanbul’da Rumelihisan’nda doğdu. Babası, II. Abdülhamid döneminde Ha-zîne-i Evrak, İnsaniyet ve Ceride adlı dergileri yayımlayan Mahmud Celâled-din Bey, annesi Tepedelenli Ali Paşa’nm torunlarından Emine Neyyir Hanım’dır. Cumhuriyet devrinin tanınmış roman­cılarından Abdülhak Şinasi Hisar Selim Nüzhet’in ağabeyidir.

Selim Nüzhet, bir süre Rumelihisan’n-daki Gaziosmanpaşa İbtidâî Mektebi’n-de okuduktan sonra tahsiline Galatasa­ray Mekteb-i Sultânîsi’nde devam etti ve 1910 yılında Türkçe bölümünden me­zun oldu. Ardından yüksek tahsil için İs­viçre’ye gitti. 1914’te Cenevre Üniversi­tesi Edebiyat Fakültesi’ni bitirdiği halde I. Dünya Savaşı’nın başlaması yüzünden 1921’e kadar yurda dönemedi. Bu sü­re İçinde bir yandan Cenevre. Lozan ve Neuchâtel’de Fransa, İngiltere ve İtalya’­dan sınır dışı edilen pek çok Türk ailesi ve talebe ile ilgilenirken bir yandan da edebiyat ve bilhassa tiyatro çevrelerine girerek gelecekteki çalışmaları için mal­zeme topladı.

Yurda döndükten sonra ihtiyat zabiti olarak askere yazıldıysa da cepheye çağ­rılmadı. Celâl Nuri’nin (İleri) çıkarmakta olduğu Varın (1921-1922) mecmuasıyla aynı zamanda kâtiplik ve mütercimlik yaptığı İleri (1922) gazetesinde yazılar yazmaya başladı. Bu arada kısa bir sü­re Dârülbedâyİ’de tarihî oyunları sahne­ye koymakla görevlendirildi (1923). Cumhuriyefin ilânından sonra gazetecilikten ayrılarak Robert College’de Türkçe ve tarih hocalığı yaptı. Buradaki hocalığı on yıl kadar sürdü. 1933’te, Cumhuri­yetin ilânının onuncu yıldönümü müna­sebetiyle Maarif Vekâleti tarafından An­kara’da açılması düşünülen neşriyat ser­gisini düzenlemek ve bu maksatla beş yıl içinde yeni harflerle basılan kitapla­rın bibliyografyasını hazırlamakla gö­revlendirildi. 1934’te bizzat Atatürk’ün emriyle kurulan Basma Yazı ve Resim­leri Derleme Müdürlüğü’ne tayin edildi. Bu müdürlüğü beş kişilik kadrosuyla, büyük bir gayret ve ciddiyetle ölümüne kadar çalışarak önemli bir kurum hali­ne getirdi. Bir yandan da bitip tüken­meyen bir mesai ile meslekî çalışmala­rına devam eden Selim Nüzhet, Abdullah Cevdet’in Cağaloğiu’ndaki İctihad Evi’n-de 12 Aralık 1945’te bir beyin kanama­sı geçirdi ve kaldırıldığı Yerebatan Sağ­lık Yurdu’nda öldü. Cenazesi Merkeze-fendi Kabristanı’na defnedildi.

Gerçek bir kitap âşığı ve tiyatro tirya­kisi olan Selim Nüzhet, henüz çocuk yaş­ta toplamaya başladığı kitaplarını bir yangında kaybedince 1912’de Cenevre’­de tahsilde İken yeniden kitap toplama­ya başlamıştır. Onun hayatı boyunca bi­riktirdiği kitap, dergi ve gazetelerle di­ğer matbu evrak sadece kütüphane raf­larında kalmamış, aynı zamanda bu ko­nuyla ilgili ilk araştırmaların da malze­mesini meydana getirmiştir. Selim Nüz­het bir taraftan Türkiye’de gazetecilik, matbaacılık ve kitap basımının tarihine dair ilk ciddi araştırmaları yaparken di­ğer taraftan da daha İsviçre’de iken bü­yük ilgi duyduğu tiyatro konusundaki neşriyatına ölünceye kadar durup din­lenmeden devam etmiştir. Kitapları ölü­münden sonra ağabeyi tarafından Millî Kütüphane’ye satılmıştır.

Kendisini yakından tanıyanların ifa­desine göre sağlam karakterli, nazik, yumuşak huylu ve güler yüzlü bir İstanbul efendisi olan Selim Nüzhet ağabeyi Abdülhak Şinasi gibi Hisar soyadını de­ğil, muhtemelen yaptığı işlerin öncüsü olmak arzusuyla İstanbul’da ilk itfaiye teşkilâtını kuran Gerçek Dâvud Ağa’ya Özenerek Gerçek soyadını almıştır.

Selim Nüzhet ilk yazılarını, daha Ga­latasaray’da öğrenci iken arkadaşlarıyla birlikte hazırladığı Nîrenk adlı mektep mecmuasında yayımlamış, asıl yazı faali­yetine ise yurda döndükten sonra müter­cim ve yazar olarak çalıştığı Yarın mec­muasıyla İleri gazetesinde başlamıştır.

Şahsiyeti, zengin ve geniş kültürüyle kı­sa sürede İstanbul’un edebî muhitleri­ne giren Selim Nüzhet, kitap halindeki ilk iki eserini Ahmet Kâmil takma adıy­la neşretmiştir. Hayatının son günlerine kadar en az haftada bir defa yazmak suretiyle verimli bir yazı faaliyeti bulunan Selim Nüzhet’in yazıları şu gazete ve der­gilerde çıkmıştır: Milliyet (1932), Ye­ni Türk Mecmuası (1932), Cumhuriyet (1937-1938), Yedigün (1940-1942), Yücel (1941), Perde ve Sahne (1941-1942), Ak­şam (1941-1945), Tarihten Sesler (1943), Tasvîr-i Efkâr (1943), İstanbul (1943), Ulus (1944).