Şam Şehri (Damascus) Nerededir, Tarihi,

Şam

Suriye’nin başkenti ve en büyük şehri. Ortaçağdaki adı Dımaşk’dır (Avrupa dillerine (Damas, Damascus, Damasco gibi) Yunanca Damaskos (Δαμασκός)’dan geçmiştir). O dönemde Şam tâbiri bütün Suriye kıtası için kullanılırdı. Şam (Dımaşk) Suriye-Arab çölünün kenarında ve Lübnan ve Anti-Lübnan kütleleriyle Hermon’un teşkil ettiği çift manianın hemen arkasında yer alır. Şam’da İslâm hakimiyeti Hz.Ömer’in halifeliği zamanında 635’te Halid b. Velid kumandasındaki İslâm ordusunun şehri fethiyle başlar. Bizans İmparatorluğu’ndan alınan bu şehrin ilk müslüman valisi Yezid b. Ebî Süfyan’dır. Yezid’in 639’da ölümü üzerine yerine kardeşi Muaviye vali tayin edildi. Muaviye 651-52’de bütün Suriye’nin genel valisi oldu. Muaviye Suriye’de kendisine öyle sağlam bir mevki temin etmişti ki, Hz.Osman’ın şehîd edilmesinden sonra Hz.Ali’ye karşı başlattığı mücadeleyi Hz.Hasan’ı hilafetten feragata zorlayarak Emevi hanedanını hilafet makamına getirmedeki başarısını Şam’da tesis ettiği bu sağlam mevkiine borçludur. Dımaşk (Şam) 661— 750 yılları arasında Emevi Devleti’nin başkenti oldu. Emevî Hanedanı’nın son halifesi Mervan’ın 744’de başkenti Dımaşk’dan Harran’a nakletmesi Suriye’de bir isyana sebeb olduysa da bu isyan kısa sürede bastırıldı.

İlk Abbasî halifesi Ebu’l-Abbas es-Saffâh’ın amcası Abdullah b. Ali, 750’de Dımaşk’ı ele geçirdi ve şehir büyük tahribata maruz kaidı. Abbasîler, hükümet merkezini Irak’a naklettikleri için onların döneminde Dımaşk ikinci derecede bir eyalet merkezi haline geldi. Şam 858‘de Ahmed b.Tolun’un eline geçti. Onlar ancak 25 yıl şehre hakim olabildiler. Daha sonraki yıllarda İhşidiler, Fatımîlcr ve bir ara Karmatîler Dımaşk’a hakim oldular. 1076’da Selçuklu beylerinden Atsız Dımaşk’ı Fatımiler’den aldı. Şehir 1078’de Suriye Selçuklularının kurucusu Tutuş’un eline geçti. Tutuş’un 1095 de ölümünden sonra oğlu Dukak ondan sonra da Atabeğ Tuğtekin Dımaşk’a hakim oldu ve burada yarım asır müddetle hükümran olacak olan Dımaşk Atabeğliği (Böriler)’nin temellerini attı. Bönlerden sonra Dımaşk, Zengi’nin oğlu Nureddin ve Selahaddin Eyyubî tarafından idare edildi ki, bu devir Dımaşk’ın en parlak devirlerinden birini teşkil eder. Eyyu bil erden sonra Dımaşk’a hakim olan Memlükler zama şehir merkezi oldu. Dımaşk’daki Osmanlı hakimiyeti Yavuz Sultan Selim zamanında 28 Eylül 1516’da başladı. Osmanlı Devleti zamanında Dımaşk’ adını Şam’a terketti. Şam’ın imar tarihinde Osmaniıiann üstün bir yeri vardır. Şam 1832-1840 yıllarında Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın idaresine geçti. Birinci Dünya Harbi sırasında diğer Arab beldeleri gibi Şam da Osmanlılardan ayrıldı ve Fransız mandası altına girdi. Bu dönemde çıkan isyanlar şehirde büyük karışıklıklara ve tahribata sebeb oldu. Şam, İkinci Oünya Savaşı sırasında sıkıntılı günler yaşadı. Suriye’nin 1958’de Mısır’la birleşerek Birleşik Arab Cummhuriyeti’nin ilanı üzerine Şam bu birliğin kuzey eyaletinin merkezi oldu. Fakat 28 Eylül 1961 ihtilalinden sonra yeniden Suriye’nin başkenti oldu. Şam birçok tarihi eserlere ve kültür müesseselerine sahip eski bir şehirdir. Nüfusun % 90’ı müslümandır. Şehir bugün büyük bir buğday pazarı olduğu kadar sanayi merkezidir de.