Riya Nedir, Riya Ne Demektir, Riya Anlamı

Riyâ (ar. i.)

Gösteriş, samimiyetsizlik, ihlâssızlık, iki yüzlülük; insanlar tarafından beğenilmek suretiyle maddî manevî menfaat sağlamak için göstermelik iyilik yapma ve iyi olma temayülü manâsına gelen bir kötü huydur. Ünlü İslâm ahlâkçısı İmam Gazzâlî, Riyayı “İnsanlara, kendisinde iyilik ezellikleri bulunduğunu göstermek suretiyle onların gönlünde sevgi ve sempati kazanma temâyülü” şeklinde tarif etmiştir,

İslâm dini, ibâdetin ve her türlü iyiliklerin sadece Allah rızâsı için yapılmasını emretmiş, hayıriı faaliyetlerin geçici dünya menfaatlarına, fânî imkân ve ikballere vâsıta kılınmasını yasaklamış (İnsan suresi/8-10. ayetler); riya ile yapılan ibâdet ve hayırların AMah katında makbul olmadığını bildirmiştir (Bakara suresi/264; Nisâ suresi/38: Mâûn suresi/6. ayetler). Bu sebebiedir ki, iman, ahlâk ve şahsiyet zayıflığının bir tezahürü olan ve Hz.Peygamber tarafından “küçük şirk” diye tarif edilen riyâyı son derece kötü ve tehlikeli kabul eden İslâm büyükleri, böyie bir duyguya kapılmaktan şiddetle kaçınmışlar ve “riyâ olur” endişesi ile nâfile ibadetleri, hayır ve hasenatı, mümkün mertebe gizli yapmaya çalışmışlardır.

Riyâ, sadece ferdî bir kusur değil, aynı zamanda ictimâî zararları da olan bir ahlâk problemidir. Çünkü riyâkârlar, genellikle, gerçek şahsiyetlerini gizleyen âbid, faziletli, iyiliksever, hak-perest, saygılı ve dürüst görünmekle beraber ruhen ve kalben göründüklerinin aksi niyet, duygu ve düşünce taşıyan kimselerdir ki, bu hüviyetlerini, riyâ ile elde etmek istedikleri imkânlara ulaşınca gösterirler ve o zaman — Kur’ân-ı Kerîm’deki ifadesi ile— “hasımların en yamam” olurlar (Bakara suresi/204. ayet).