Resmi Ahmed Efendi kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Resmi Ahmed Efendi kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: Osmanlı siyaset ve tarihçilerinden olup Girid’deki Resmo kasabasındandır. Kaynarca Muahedesini imzaya me’mur olduğu gibi Sultan Üçüncü Osman Han’ın vefatı ile Sultan Üçüncü Mustafa’nın tahta çıkışını tebliğ için de sefaretle Viyana’ya gönderilmiş ve sonra Berlin sefiri olmuştur. Bu seyahatinin ahvalini yazmış ve yazdığı (Sefaretname)si ile 1182 (1769) seferi olaylarını hikaye edip sonradan basılan (Hülasatü’l- itibar) adlı eseri Hammer tarafından Almanca’ya terceme edilmiştir. Seyahatnamesinin metni de ayrıca Paris’te basılmıştir. 1193 (1779) tarihin­de vefat ederek Üsküdar’da Selimiye’de Çiçekçi Kahvesi karşısındaki mezarlığın ortasında defn edilmiştir.

Diğer eserleri

(Sefinetü’r-Rüesa) ile Daru’s-Saade ağalarının hayatlarını içine toplayan (Hamiletü’l-Kübera) ve sefaretle Prusya’ya gidip geldikten son­ra yazdığı (Coğrafya-i Cedid) den ibarettir.

(Tarih-i Muradi) adı ile bilinen Arapça basılmış (Silkü’d-Dürer)de (Zulaliye) isminde Arab atasözlerinden meydana gelen Arapça mensur eseri Arapça’daki yazı kudretini gösterir. Bir de (Pend-i Attar) tercemesi ile (EI-istinas bi-Ahvali’l-Afras) adında bir eseri de vardır.

Kaynak: Osmanlı Müellifleri, Bursalı Mehmed Tahir Bey, Meral Yayınevi, 3. Cilt.

Türk devlet adamı ve tarihçisi (Resmo, Girit 1700-İstanbul 1783). Öğrenimini tamamlamak için İstanbul’a ge­lip (1733), hacegân sınıfına giren Ahmet Resmi (Resmo’lu Ahmet de denir), Koca Ragıb Paşa’nın sadrazamlığın­da Nemçe elçiliğine getirilerek Viyana’ya gönderildi (1757). Dönüşünde, maliye tezkireciliği (1758), Ana­dolu muhasebeciliği yapıp (1762), elçi olarak Prusya kralı Büyük Friedrich’in yanına yollandı (Berlin’e gön­derilen ilk Türk elçisidir). Kaynarca Antlaşması görüş­melerine (1774) baş murahhas olarak atanıp, iki gün içinde antlaşmayı imzaladı; ama ordu İstanbul’a dön­dükten sonra görevden alındı.

Ahmet Resmi’nin 1769-1774 Rus savaşıyla ilgili tari­hi, yazarın gözlemlerine dayanması ve savaşa yönetici olarak katılan birinin görüşlerini kapsaması nedeniyle il­ginçtir. Sefaretnameleriyse (özellikle Prusya Sefaretnamesi), görülen yerlerin betimlemesi, olayların anlatımı dışında, o ulusların toplumsal, ekonomik ve siyasal du­rumları üstüne bilgi verilmesi açısından önem taşır.

Başlıca yapıtları: Viyana Sefaretnamesi(1886), Sefa- retname-i Ahmet Resmi (Prusya [Berlin] Sefaretnamesi, 1886), Hulâsat ül-İtibar (Rus savaşını konu alan tarihi, 1869-1889), Hadikât ür-Rüesa (Kanuni döneminden başlayarak 66 reisülküttabın biyografisi; Süleyman Faik adlı birisinin 1833’e kadar getirdiği zeyliyle birlikte, 5e- finet ür-Rüesa adıyla basıldı, 1852), Hamiletjül-Kübera (1595’ten 1751’e kadar 39 kızlarağasının biyografisi. Bütünü basılamamıştır. Kitaptaki bilginin önemli bir bö­lümü Mehmet Ali Ayni’nin Milliyetçilik adlı kitabında- dır), Alay Beyizade’nin aynı adlı yapıtına zeyl olan ve ölen ünlü erkeklerle kadınların adlarının bir listesini de kapsayan Vefayât-ı İslâmiye (basılmamıştır), Coğraf- ya’yı Cedid (Türkçe coğrafya kitabı, basılmamıştır), At­ta r Tercümesi (basılmamıştır).

KAYNAK: GROİLER İNTERNATİONAL ENCYCLOPEDİA, CİLT-1, 1993, DANBURY, CONNECTİCUT-İSTANBUL