Osip Mandelstam Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

MANDELŞTAM, Osip Emilyeviç (1891-1938)

SSCB’li şair. Akmeizm akımının önde gelen temsilcilerindendir.

Varşova’da doğdu, ölüm yeri belli değildir. Yahudi kökenli, tüccar bir ailenin oğluydu. Ailesi bir süre sonra St.Petersburg’a (bugün Leningrad) taşındı. Mandelştam bu kentte dönemin önemli okullarından Tenişev Akademisi’ne yazıldı. Öğrenim görmek amacıyla Fransa, İtalya ve Almanya’ya gitti. 1909-1910 yıllarında Heidelberg Üniversitesi’nde Kant felsefesi ve eski Fransızca üzerine verilen derslere katıldı. St.Petersburg’a dönünce Petersburg Üniversitesi’ne girdi. Burada Fransızca ve edebiyat öğrenimi gördü. 1917 Ekim Devrimi’nden bir süre sonra Güney Rusya’ya gitti. İç savaş bitince St.Petersburg’a geri döndü. 1928’den sonra Sovyet Ermenistam’na gönderildi.1930’da buradaki izlenimlerini anlattığı notlarını yayımladı. 1934’te Stalin üzerine yazdığı bir şiirinden ötürü tutuklandı. Önce Urallar’daki küçük bir kasabaya, oradan da Voronezh’e sürüldü. 1937 Mayıs’ında sürgün süresi bitince Moskova’ya döndü. Bir yıl sonra ikinci kez tutuklanarak beş yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı. Cezasını çekeceği kampa giderken, yolda kalp krizinden öldüğü bildirildi.

Nikolay Gumilev ve Anna Ahmatova’yla birlikte, Akmeizm denilen ve Simgecilik’i (Sembolizm) aşma çabasıyla başlatılan edebiyat akımıjıın başlıca şairlerinden olan Mandelştam ilk kitabı Karnen’i (“Taş”) 1913’te yayımladı. Bu kitabında Akmeizm’in etkileri belirgin olarak görülür. Mandelştam’m “dünya kültürüne duyulan hasret” olarak nitelendirdiği Akmeizm, yine kendisinin deyişiyle “organik bir okul”du. Bu akımın temsilcilerine göre imgeler somut, şiirin bildirisi kesinkes mantıksal olmalıydı. Mandelştam, Kırım’dan döndükten sonra 1922’de Tristia’yı (“Keder”) yayımladı. Bu kitabında lirizm daha belirgindir. 1928 yılı onun için çok verimli oldu. Bu yıl iki kitap çıkardıktan başka, 1921-1925 arasında yazdığı şiirleri de bir araya getirerek bastırdı.

•    YAPITLAR (başlıca): Karnen, 1913, (“Taş”); Tristia, 1922, (“Keder”); Poems, (çev.), 1928, (“Şiirler”); The Egyptian Room, (çev.), 1928, (“Mısır Odası”); About Poetry, (çev.), 1928, (“Şiir Üstüne”).

•    KAYNAKLAR: C.Brown ve W.S.Merwin, Osip Men-delshtam, Selected Poems, 1977.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi